Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Gerokinezjologia
5.Socjologiczneteoriestarzeniasię.Najbardziejrozpowszechnionajesttuteoria
aktywności,wktórejprzyjmujesię,żeosobysilniejzaangażowanewpodejmowanie
umysłowej,społecznejifizycznejaktywnościdłużejutrzymujązdrowieorazsą
szczęśliwsze.Uznawano,żekluczowewprocesiestarzeniasięsąnapięciazwiązane
zobrazemsamegosiebie,jakiepowstająwrazzezmianąodgrywanychrólspołecznych
orazrefleksjinadsensemżyciaiśmiercią.Istotąbyłotu:a)przypisaniewartości
zachowaniomaktywnym,boaktywnośćjestwartościąwysocecenionąspołecznie;
b)położenieakcentunażyciewnaturalnymdlaczłowiekarytmie„praca-czas
wolny”,zczegowynikapotrzebadziałaniaiżyciaaktywnego.Napodstawietychpo-
glądówtworzonopodstawyteoretycznetzw.terapiiaktywizującej.Wwielubada-
niachdowiedziono,jakbardzośrodowiskospołeczneifizycznewpływanaproces
starzeniasięorazwjakwielkiejmierzeniekorzystneoddziaływaniespołecznepo-
wodujewzrostzachorowalnościiśmiertelności,atakżejaknegatywniewpływana
zdrowieisamopoczucie.Istniejąteżobawy,żewspołeczeństwach,wktórychobser-
wujesięszybkirozwójtechnologicznyiekonomicznyorazprzekształcaniesiędane-
gopaństwawnowoczesnespołeczeństwoprzemysłowe,ludziestarzyzreguły
zajmującoraztoniższąpozycję.Natejdrodzekumodernizacjiużyteczniifunkcjo-
nalnistająsiębowiemprzedewszystkimludziemłodzi,podczasgdyciwpodeszym
wiekusącorazbardziejizolowani,deprecjonowaniiodsuwanispołecznie,ekono-
micznieikulturowo.Istniejeobawa,żeprocesytemogącorazsilniejdotykaćrów-
nieżpolskiespołeczeństwonajbliższychlat.
Wyżejwymienioneteoriestarzeniazwracająkolejnouwagęnagłówneprzypusz-
czalnemechanizmystarzenia,alezasłuszneuznajesiędzisiajprzyjęciekoncepcji
wieloczynnikowegoetiopatomechanizmustarzeniasię[120].
1.3.Dziedzicznośćastarzeniesię
Ogólnierzeczujmując,większośćuważa,żewyposażeniegenetycznedeterminuje
processtarzeniasięw30–40%[205].Inniuznawali,napodstawiebadańbliźniąt,że
udziałgenówwdeterminowaniudługościżyciamożnaszacowaćjedyniena20-30%
[218].Tymsamymwidocznejest,jakznacznyzakreszmiennościwzakresieindywi-
dualnegotempastarzeniasięzależyodwłasnejinicjatywy,warunkówistylużycia,
ogólnejpostawy,zdolnościadaptacyjnych,społecznegowsparciaicharakterystyk
osobowościowych.Napodstawieobserwacjiosóbżyjącychwróżnychśrodowiskach
wskazywano,żebyćmożenajbardziejistotnymideterminantamipomyślnego(udane-
go)starzeniasięsąmądrośćwkultywowaniucnótmoralnych,samodyscyplina,zrozu-
mieniedlainnychizdolnośćdowybaczaniaorazgłębokiezaangażowaniewjakiejś
celeduchowe.Niemniejnadmiernenadziejeioczekiwaniazawszełagodzątuwskaza-
niabiologównawystępowaniegenówstarzeniasięidługowieczności,któreokreślają
procesymetabolizmuorazutrzymywanieipoprawęprocesówkomórkowych(przede
wszystkimprodukcjareaktywnychformtlenuiobronaantyoksydacyjna).
