Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
potęgąiczystościąuczuć,odwróćsięodzwodniczychzmysłowychuciech:ukochajdo-
moweognisko,otoczczciąnależnąświętywęzełmałżeńskiinieszukajwnimtylkowy-
poczynkudlaprzekwitłejmłodości,pożądanejarenydlarozpanoszonejmęskiejdumy
itradycyjniezaszczepionegosamolubstwa;aleuczyńzeńraczejspołecznośćprawdziwą,
związekdwóchrównychijednakouprawnionychistot,zdwajającysiłyjednostki,czynią-
cyzrodzinyprzybytekżyciowejwiedzy,szkołęuczuć,moralnościiobywatelstwa,niewy-
czerpaneźródłowzniosłychrozkoszy…apotymwszystkimbądźpewny,żetowarzyszki
twojej,wyniesionejnawyższyszczebelżycia,nieolśniąbłyskotliweutopie,żeniezamie-
nionaczarownejharmoniiduszwaszych,nabezmyślnygwaruliczny,żeniepoświęciobo-
wiązkówrodzinnychdlaczczychurojeńpróżności!39
ZacytowanyakapitoddajeparadoksksiążkiPrądzyńskiego.Autordostrzegałpo-
trzebęzmianpozycjikobiet,aleniepostulowałzmianyichroli.Zakładałwspół-
pracękobietimężczyznorazzmianęmotywacjiizachowańtychostatnich.Jedno-
cześniejednakprojektyemancypacjifizycznej,umysłowejimoralnejprzedstawiał
jakodziałaniaosobne,niezależneodutopii,któraodciągałakobietyodichzadań.
Tomężczyznamiałczuwaćnadszlachetnościąipięknemkobiety,gwarantowaćjej
moralnośćiobywatelstwo.
Innyzbadanychautorów,StanisławKoszutski,pisałnastępująco:
Nadzbliżeniemtejchwilipracowaćwinnywinteresiewłasnymikultury-kobiety,win-
teresiesprawiedliwościidlazmazaniazsiebieciężkiejwinyodwiecznegopoddaństwako-
biet-wszyscyczującyimyślącymężczyźni40.
Opisywanachwilatorówneipowszechneprawawyborcze,dziękiktórymzniknie
„walkaoprzywilejedlamężczyznluboprawadlakobiet,amiejscejejzajmiewspól-
napracanadbudowaniemlepszegojutraludzkości”41.Wtymakapicieautorujął
podwójnyinteres-indywidualnyiwspólnotowy.Wskazałtakżeodpowiedzialność
iwinęmężczyzn.
StanisławKijewski,relacjonująciWszechrosyjskiZjazdwsprawietzw.handluży-
wymtowaremwPetersburgu,donosił:
[A]dwokatW.dePlansonscharakteryzował10-letniądziałalnośćTow.ochronykobiet.Jed-
nązprzyczynsłabegorozwojuTowarzystwawidzireferentwodnoszeniusięmężczyzny
dotejsprawy.„Męskapołowaspołeczeństwa-powiadadePlanson-samaprzeszłaprzez
szkołęprostytucji,samazostałazbrukanąprzezjejdemoralizującewpływyiobecniejeże-
linieprzeszkadza,tomilczylubomijatębolączkęspołeczną42.
39E.Prądzyński,Oprawachkobiety,wyd.2.uzup.,Warszawa1875,s.172.
40
S.Koszutski,Kobietaipolityka,Warszawa1908,s.30.
41
Tamże.
42
S.Kijewski,Walkazprostytucją,„Ster”1910,nr5,s.230.
WPROWADZENIEs39
