Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nr2(21)|2020
RODZIMOWIERSTWO
ospecjalistachskłonnychczęstopojmowaćBabęJagęjakokogoświęcejniżtylkopostaćbajkową.
Przykładowoodnosząjądopsychologiiarchetypówbądźdoszukująsięjejhistorycznychkorzeni.
StopieńIII.:osoby,któreuznająBabęJagęzapostaćrealną,obdarzonąwłasnąwolą,zktórąmożna
wchodzićwinterakcje.Gronozdecydowanienajwęższe,doktóregozaliczająsięniektórzy
rodzimowiercyiwyznawcyinnychścieżekszerokorozumianychjakoDneopogańskie”.Wieluznich
jestskłonnychuznaćBabęJagęzapostaćwjakiśsposóbobecnąwichświatopoglądziereligijnym,
anielicznidecydująsięnawetnaoddawaniejejczci(naconienależydecydowaćsiębezrefleksyjnie).
Bezdobrejznajomościstopniapierwszegoidrugiego,niesposóbwłaściwiefunkcjonowaćwstopniu
trzecim.Niniejszycyklartykułówmazazadaniepoprowadzićosobyzainteresowaneprzeztestopnie
rozumienia.
PodczasświętaStado2018wOwidzuMałgorzataPowroźnikporazpierwszyprzedszerszymgronem
oddałacześćBabieJędzy.Takikultjestwyjątkoworzadkospotykanyidotądczynionywsamotności
lubwniewielkimgronie.Nikogoniepozostawiłotoobojętnym;aniosóbprzychylnychtakiemu
kultowi,aninieprzychylnych.Zainicjowałotopierwsządyskusjęotym,jakistosunekdoBaby
Jagimogąlubpowinnimiećrodzimowiercy.MuzeumMitologiiSłowiańskiejwOwidzuwroku
2020zorganizowałozrzutkęidziękizebranymśrodkomzamierzawydaćwjęzykupolskim
monografięAndreasaJohnsapoświęconąBabieJadzepodtytułem:DBabaJaga.Tajemniczapostać
słowiańskiegofolkloru”
1
.WartozapoznaćsiętakżezartykułamiBogumiłyDzieldostępnymiwsieci
noszącymitytuły:DBabaJaga–boginiczywiejskaznachorka?Oróżnychspojrzeniachnawierzenia
Słowian”orazDBabaJagajakorealizacjaarchetypuDzikiejKobietynaprzykładziebaśnipolskich”.
Cośniewątpliwiedrgnęłowtemacie.
Imię
Najczęściejwspółcześnieużywanaforma,czyliDBabaJaga”składasięzdwóchczłonów.Termin
Dbaba”posiadawieleznaczeń,natomiastwtymprzypadkuniewątpliwiechodzioDstarąkobietę”.
MożnateżdoszukiwaćsiętuznaczeniaDwiedźmy”lubDznachorki”,dodziśnawsiachznachorki
częściejnazywasięDbabkami”,niżnazwąliterackoupowszechnioną,jakąjestDszeptucha”.Należy
teżpodkreślić,żewiedźmaniejesttożsamaczarownicy,choćobecnieobydwateterminyczęsto
sąużywanezamiennie.SłowoDwiedźma”,czylitaktóraDmawiedzę”byłodawniejpostrzegane
pozytywnie,wprzeciwieństwiedoczarownicy,albowiemczarywwiększościprzypadkówpostrzegano
negatywnie,prawdopodobniewskutekchrystianizacji.DJaga”wywodzisięodrekonstruowanego
prasłowiańskiego*(j)ęga
2
ioznaczaDchorobę”,Dmękę”,Dcośstrasznego/groźnego”,coznajduje
wieleanalogiiwinnychjęzykachindoeuropejskich.AndrzejSzyjewskiprzetłumaczyłimięBaba
JagajakoDStaruchaMąk”
3
.WedługJohnsaczasownikDjędzićsię”jestregionalniewPolsceużywany
jakoDgniewaćsię”
4
.WRosjiDjagą”nazywanom.in.kożuchuszytywłosemnawierzch
5
orazsamicę
niedźwiedzia
6
.
BabaJagajestznanapodróżnymiimionamipraktycznienacałejSłowiańszczyźnie.Nierzadko
spotykamyformęodwróconą:DJagaBaba”.TylkodlaSłowianwschodnich,AndreasJohnspodaje
1Tytułoryginału:BabaYaga:TheAmbiguousMotherandWitchoftheRussianFolktale.
2J.Strzelczyk,Mity,podaniaiwierzeniadawnychSłowian,Rebis,Poznań2008,s.47
3A.Szyjewski,ReligiaSłowian,WydawnictwoWAM,Kraków2003,s.181
4A.Johns,BabaYaga:TheAmbiguousMotherandWitchoftheRussianFolktale,PeterLangPublishing,NowyJork2004,s.10
5B.Uspienski,Kultśw.MikołajanaRusi,WydawnictwoKatolickiegoUniwersytetuLubelskiego,Lublin1985,s.153
6A.Johns,dz.cyt.,s.12
5
