Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
WiekXIII
równieżliczbękaplictranseptowych.WielkiepodobieństwodoTrzebnicywy-
kazujesystempodpórwnawachbocznych.Równieżtrzebnickabyłaceglano-
-piaskowcowatechnikawątkuprzekładkowegowewnętrzu;choćstosowana
nieregularnie,tozoczywistątendencjądekoracyjną.Takżeżebrasklepienne
chórumająwkładkipiaskowcowe.Wstrukturzesklepienia,formieżebericzło-
nowaniuścianMogiłałączysię,zgodniezpochodzeniemklasztoru,ześrodko-
woniemieckimibudowlamiwczesnegogotykuceglanego25.Powyciągnięciu
murówprezbiteriumdowysokości4m,ukończeniukaplicpołudniowych
iwzniesieniuskrzydławschodniegoklasztorumiałanastąpićprzerwawbudo-
wie.Zdatąkonsekracji,rokiem1266,możnawiązaćukończeniecałejpartii
wschodniejwrazześcianamiobwodowymikorpusuorazzachodnimskrzydłem
klasztoru26.Ukończeniekorpusu(zniezmienianiemformdetalu)przeciągnęło
siędo1.połowyXIVwieku,atowarzyszyłotemupodwyższenieścianiszczy-
tów,zasklepienie,jakiwykonanieostrołukowychokiennawygłównej.
PojawieniesięwPolscezakonówżebrzących–dominikanóww1222roku
ifranciszkanówpomiędzyrokiem1234a1236–niezahamowałoaktywności
cystersówwstawianiunowychświątyń.NapoczątkuXIVstuleciapowstaną
jeszczecysterskiemonumentalnekościołynaŚląsku,ajeszczepóźniejnaPomo-
rzu.Noweformacjeniestałysiękonkurencyjnewobeccystersów,gdyżwPolsce
byłynastawionenaapostolatikaznodziejstwowśródmaswiernych,przycho-
dzączpomocąsłabymstrukturomparafialnym.Dominikanieifranciszkanie
–głównezakonymendykanckie–jakkolwiekosiadlitylkowmiastach,pozo-
stawalipodpatronatemksiążąt,gdyżwokresiezakładanianajliczniejszychpla-
cówek–dokońcaXIIIwieku–samorządymiejskiebyłyniedośćukształtowa-
neizamożne,abyprotegowaćnoweformacjezakonnetakjakwkrajach
zachodnich.Spośródsłabychiniewielkichmiasttylkokilkabyłostaćnautrzy-
maniewięcejniżjednegoklasztorużebrzącego;wwiększościistnienieplacówki
25Jakocharakterystycznewłaściwościśrodkowoniemieckie(Dobrilug,Pforta)H.Magirius
wymieniam.in.ukształtowaniepodpórsklepiennychskrzyżowania,zwłaszczapodkładkipod
półkolumny(idem,DieBaugeschichtedesKlostersAltzella,AbhandlungenderSächsischenAkade-
miederWissenschaftenzuLeipzig.Philologisch-historischeKlasseBand53,Heft2,Berlin1962,
s.101–102).
26M.Szyma,ArchitekturakościołacystersówwMogilewXIIIiXIVw.Fazybudowyiichda-
towanie,„WiadomościKonserwatorskieWojewództwaKrakowskiego”7,1997,s.152–154.
