Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
udane.Słowatezawierałyogólnąpochwałęświata,aniespecjalnie
estetyczną;swoistejocenyestetycznejwnichniebyło.Zgadzasię
tozogólnymnastawieniemStaregoTestamentuiztym,żepięknonie
grałoprawieżadnejroliwkulcieireligijnościbiblijnej.
Tłumaczemieli,mimoto,podstawędoużyciawyrazukalón,który
miałrównieżsensszeroki,owieluodcieniach,oznaczałnietylko
pięknoestetyczne,aletakżemoralneiwogólewszystko,cozasługuje
nauznanieibudziupodobanie.Jestmożliwe,żeużyligoniemając
specjalnienamyślipięknaestetycznego,żedopieropóźniejszeczasy
takwyrazzrozumiały.Alemożliwejesttakże,żejużtłumaczesamitak
gointerpretowali:bowIIIw.dawnejerywAleksandriikultura
umysłowabyłagreckairównieżżydziulegaliwpływomgreckim,które
skłaniałydoinnego,niżczystomoralistyczny,stosunkudoświata.
Takczyinaczej,umyślnieczynie,tłumaczącmyślbiblijną,żeświat
jestudany,wyrazemkalós,tłumaczeSeptuagintywprowadzilidoBiblii
greckąmyślopięknieświata.Jeślinawetniebyłotozamierzeniemich
przekładu,tobyłojegoskutkiem.Razwprowadzonamyśltadziałała
dalej.NieprzeszładowersjiłacińskiejPisma,doVulgaty,którakalón
przełożyłanabonum,nienapulchrum.Jednakżepozostała
wchrześcijaństwie,wśredniowiecznejinowożytnejkulturze.
Taestetykachrześcijańska,głoszącapięknoświata,choć
powoływałasięnaStaryTestament,niewnimmiałasweźródło;nie
możnanawettwierdzić,bymiaładwaźródła,greckieibiblijne,
bowcałościbyłagrecka.Cosięwydajeestetykąbiblijną,było
pochodzeniagreckiego,dostałosiędoBibliiprzezwpływygreckie,
przeztłumaczenienagrecki.
Myślopiękniestworzeniataka,jakzostaławypowiedziana
wKsiędzeRodzaju,powracawKsiędzeMądrości(13,7i13,5),
Eklezjastyku(43,9i39,16)2,gdziedziełaJehowywprzyrodzie
ihistoriinazywanesąpogreckukalá.TasamamyślSeptuaginty
występujeuEklezjasty(3,11)3,atakżewPsalmie25,8:„Panie,
rozmiłowałemsięwpięknościdomuTwojego”.Równieżwniecoinnej
terminologiiwPsalmie95,54;gdzieużytyjestwyrazhoraios
(
ὡ
ρα
ῖ
ος),mającyściślejestetyczneznaczenieniżkalós.Wszędzie
wtychmiejscachPismaśw.możnasiędopatrzyćoddźwięku
estetycznychprzekonańhellenizmu[3].
WszystkieteksięgiStaregoTestamentupowstałyjużwokresie
hellenizmu:EklezjastamapochodzićzIIIw.p.n.e.,Eklezjastyk(czyli
Przysłowia)zpoczątkuIIw.,aKsięgaMądrościnawetdopierozIw.
p.n.e.,awięczokresu,gdyteologowieżydowscy,jakFilon
