Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zAleksandrii,znalidobrzehellenistycznąfilozofię.
2.KSIĘGAMĄDROŚCI.KsięgaMądrościjesttąksięgąStarego
Testamentu,wktórejnajwięcejjestmowyopięknie.Głosiłapiękno
stworzenia,dopatrywałasięwtympięknieznakuistnieniaidziałania
Boga;przezwielkośćipięknostworzenianadrodzeanalogiipoznaje
siętwórcę,któryjepowołałdożycia(13,5)5.Mówiłaopięknienie
tylkotworówboskich,lecztakżeludzkich,nietylkoprzyrody,ale
takżedziełsztuki,którychurokjesttakwielki,że„ludzieprzypisują
imboskość”.
Aleponadtoksięgatawprowadziłamotywzupełnieinny,nie
religijny,leczfilozoficzny,czystogrecki,pitagorejsko-platoński.
Twierdziłamianowicie,żeBógurządził„wszystkowedlemiary,
liczbyiwagi”,omniainmensuraetnumeroetpondere(11,
21)6.Głosiłamatematyczno-estetycznąteorię.Teoriatakawksiędze
religijnejbyłajuższczególnymwyrazemwpływuGrecji:wtym
wypadkunietylkonaprzekład,alenasamąksięgę[4].Faktzaś,
żeteoriatadostałasięnakartyPismaśw.,miałdlaestetyki
średniowiecznejnajwiększeznaczenie;autorytetPismapozwolił
jągłosićuczonymispowodowałtęrzecznieoczekiwaną,
żematematycznateoriastałasięjednązgłównychteoriiestetycznych
religijnegookresu.MyśltawięcejniżrazwystępujewStarym
Testamencie:takżewEklezjastykujestpowiedziane,żeBógtwórswój
rozliczyłirozmierzył,denumeravitetmensusest(1,9)7.
3.EKLEZJASTAIPIEŚŃNADPIEŚNIAMI.PodczasgdydziękiGrekom
weszłydoestetykiPismaśw.motywyoptymistyczneimatematyczne,
toodsamychIzraelitówpochodziłowStarymTestamenciecoś
zupełnieinnego:właśnieobojętnystosunekdopięknaiwogóle
dowyglądurzeczy.Wypowiadającsięobudowlach,Izraelici
opisywali,jakbyłyrobione,alenigdy,jakwyglądają;oludziach
—Józefie,DawidzieczyAbsalonie—pisaliwprawdzie,żesąpiękni,
alenieopisywaliichpiękna.Niezdradzalizainteresowaniawyglądem
rzeczyiludzi,myślichniezatrzymywałasięnanim,jakgdyby
uchodziłichuwagi;jeśliwludziachzwracaliuwagęnawłasności
zewnętrzne,totylkonate,którewyrażałyprzeżyciawewnętrzne.
Odstosunkuobojętnegobliskojużbyłodoniechętnego.
PrzypowieściSalomonadaływyrazprzekonaniuopróżności
piękna:Fallaxgratiaetvanaestpulchritudo(31,30)8.Można
byitudopatrywaćsięmotywugreckiego,pochodzącego
zesceptyckichkręgówgreckiejfilozofii;alewzgardliwegostosunku
