Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dopięknabyłowBibliiwięcejniżwgreckiejfilozofii.Uderzającejest,
żeopiękniezmysłowym,widzialnym,estetycznymPismośw.mówi
przyopisiedrzewawiadomościdobregoizłego,któreVulgatanazywa
pulchrumoculisaspectuquedelectabile,„pięknedlaoczuiprzyjemne
zwyglądu”:awięcwwypadkugdychodziłoorzeczgroźną,oźródło
nieszczęśćludzkich.
TennegatywnystosunekStaregoTestamentudopięknanieznalazł
powszechnegooddźwiękuwśródchrześcijan;nieprzeszkodziłtemu,
żebyliwśródnichrównieżtacy,cowielbilipiękno,widzieliwnim
dobrodaneodBoga,świadectwoJegodoskonałości.Dwieprzeciwne
postawywobecpiękna—pięknojestpróżnościąipięknojest
znamieniemboskości—będąstalewciąguwiekówwystępować
westetycechrześcijańskiej.
InnąwłaściwościąstosunkuIzraelitówdowyglądurzeczybyłoto,
żetraktowaligojakosymbol.Byliprzekonani,żeto,
cowidzialne,niejestważnesamoprzezsię,lecztylkojakoznak
niewidzialnego.Opięknieczłowiekastanowiąjegowłasności
wewnętrzne,objawiającesięnazewnątrzwjegopostaci.Jeśli
Izraelicirzeźbiliczymalowaliswoichproroków,ofiaręIzaakaczy
Mojżeszawkrzakuognistym(robilitorzadko,alerobili,jakdowiodły
wykopaliskazIIIw.wDuraEuroposnadEufratem),tonato,
byprzedstawićdziałanieBoga;poganiemalowaliirzeźbiliswych
bogów,onizaśsymboleidziełaswegoBoga.Chrześcijanieprzejęli
wprawdzieczęściowoichpostawę,aleprzejęlitakżepostawę
starożytnych.Iprzeztoichstosunekdopięknaidosztukibyłdwojaki:
bywałbezpośredni,alebywałteżsymboliczny,jedenidrugi
występowałwichestetyce.
InnajeszczewłaściwośćrozumieniaprzezIzraelitówpięknaznalazła
wyrazwPieśninadpieśniami,wzawartymwniejopisiepiękna
oblubienicy.Podanesątamdwojakierysystanowiąceopięknie:
zjednejstronytakie,jakmoralnaczystośćiniedostępność,dla
którychporównywanajestzwieżąitwierdzą:stanowiąonezalety
wewnętrzne,objawiającesięzewnętrznie.Alezdrugiejstrony,
oblubienicamazaletystanowiącejejurok,dlaktórych
porównywanajestzkwiatami,ozdobami,ztym,cosmaczneiwonne,
zesłodycząwina,zwoniamiLibanu,szafranu,aloesu,zeźródłem
świeżejwody.
Zarównopierwsze,jakidrugierysyzdradzająodmienneniż
uGrekówrozumieniepiękna.
