Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sobiezagadnieniaestetyczne,toposługiwalisięprzytympojęciami
hellenistycznymi;wieleztychpojęćwichepocebyłojużpojęciami
potocznymi.Bardziejwykształceniznaliteżuczoneteoriegreckie,jak
spopularyzowanyprzezeklektykówpogląd,żepięknopolega
naukładzieczęści,atakżejaknowszateoriaPlotyna,żepięknoleży
wświetleiblasku.
Aleprzejętezantykupoglądyestetyczneotrzymałyuchrześcijan
inneuzasadnienie,nabrałyinnegoznaczenia.Stałosiętodziękiich
postawiereligijnej,wszystkiewartościodnoszącejdoBoga,ipostawie
moralnej,wszystkiezadaniaczłowiekapodporządkującejmoralnemu.
Światjestpiękny—bogostworzyłBóg.Światmamiaręiliczbę
—bonadałmujeBóg.Pięknojestpróżnością—wobecwieczności
iwobeczadańmoralnychstojącychprzedludźmi.Wobectakich
założeńprzejścieodestetykistarożytnejdochrześcijańskiej—choć
chrześcijanieprzejęligłównemyśliGrekówiRzymian—wytworzyło
nowemotywy:nieprzezszczegółowepomysły,leczprzez
wprowadzenienowegopoglądunaświat.
7.EWANGELIA.Światopoglądchrześcijanopartybyłprzede
wszystkimnaNowymTestamencie.Aletenjeszczemniejzawierał
motywówestetycznychniżStary;możnanawetrzec,żeniezawierał
ichwcale.Wprawdziewyraz„piękny”(kalós)występujewnim
niejednokrotnie:Ewangeliaśw.Mateuszamówi,żedrzewadająpiękne
owoce(7,17;12,33),żesiewcasiejepiękneziarno(13,27;37,38),
azwłaszczaże—pięknesączyny(5,16).Wszakżepiękno,októrym
tumowa,niejestpięknemestetycznym,leczzawszeiwyłącznie
moralnym;jestpięknemidobremwznaczeniuchrześcijańskim,
toznaczywznaczeniuczynudokonanegozmiłościiwiary.Gdy
ewangelistaśw.Janmówioποιμνκαλός(10,11i14),tomożna
totłumaczyćtylko„dobrypasterz”,anie„piękny”.Taksamo
wewczesnejliteraturzechrześcijańskiejκαλςνόμοςjestużyty
wsensie„dobregoprawa”,aκαλςδιάκονοςwsensie„dobrego
kapłana”.
Zrodzajówpiękna,jakieznałhellenizm,Ewangeliastawiała
wysokotylkojeden:pięknowznaczeniumoralnym.Pięknowściśle
estetycznymsensie,pięknowygląduczyformy,niebyłodlaniej
istotne.Aleprzecieżgoniepomijała,niegardziłapięknym
„przybraniem”rzeczy;wkazaniunaGórze(Mat.,5,28—29)
powiedzianejest:„Przypatrzciesięliliompolnymjakorosną:nie
pracująaniprzędą.Apowiadamwam,żenawetSalomon
