Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BogaStaregoTestamentucechowałynajwyższeatrybuty,między
którymibyławielkośćczywspaniałość,aleniebyło—piękna.
Ajednak:wprawdzieniewKsięgachMojżeszowychStarego
Testamentu,alewPieśninadpieśniamijesttozdanie:ostendemihi
faciemtuam…faciestuaspeciosa9.ZpanującymwśródIzraelitów
poglądemzdanietodasięuzgodnićtylko,jeślisięprzyjmie,żewyraz
speciosus—„piękny”,jestwnimużytywzmienionymznaczeniu,
mianowiciewtakim,któremogłobyćstosowanedobóstwa:piękny,
jakobudzącyniezmysłowe,leczwyłącznieumysłoweupodobanie.
WprzekształconymznaczeniumówiłrównieżopięknieBogamyśliciel
ściślezeStarymTestamentemzwiązany,FilonzAleksandrii;widzenie
tego,coniestworzoneiboskie—pisał—jestlepszeoddobrai
piękniejszeodpiękna10.Towysublimowanepojęcie
pięknautrwalisięwestetycechrześcijańskiej.
Rozumieniepiękna,jakiemudajewyrazStaryTestament,miało
zapewnewięcejniżjednoźródło:wytworzyłosięzwarunkówżycia
Izraelitów,zichmonoteistycznejreligii,awszczególnościzzakazów,
jakiereligiatawprowadziła.
5.ZAKAZOBRAZÓW.MojżeszzakazałprzedstawianiaBoga;
cowięcej,nawetjakichkolwiekistotżywych.WKsięgach
Mojżeszowychzakaztenjestsformułowanywsposóbnajbardziej
stanowczyipowtórzonyniemniejniż8razy(Exod.20,Exod.20,23;
Exod.34,17;Lev.26,1;Deut.4,15;Deut.4,23;Deut.5,8;Deut.27,
15).Sześciokrotniepowiedzianejest,bynierobićbogów,raz,bynie
czynićżadnejpodobiznywrzeźbieaniniczego„nakształtmężczyzny
lubniewiasty”,czterokrotniezaś,bynierzeźbićjakiejkolwiekistoty
żywej,żadnejpodobiznyztego,cojestnaniebiewgórzeiconaziemi
nadole,aniztego,cojestwwodachpodziemią11.Zakazyzabraniały
„podobizn”wogóle,alespecjalnierzeźb;przyczymmówiłybądź
oodlewanych,bądźostruganychczykutych;razjedenwymieniały
obarodzaje,zabraniającrzeźbzarównolanych,jakstruganych(Deut.
27,15)12.
Intencjazakazówtychjestniewątpliwa:miałycharakterreligijny,
byływprowadzonepoto,byzapobiegać
bałwochwalstwu[9].Szczególnybyłichradykalizm:obejmowały
wszystkieistotyżywe.Atakżeichskuteczność:byłyprzestrzegane
skrupulatnieprzezszeregwieków.Spowodowały,żeIzraeliciniemieli
rzeźbiarzyanimalarzy,żeprzestaliwzasadzieuprawiaćsztukipiękne.
Dalszymichskutkiemzdajesięto,żezmniejszyłysiępotrzeby
