Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DanutaKocurek:ZasadydobregowychowaniaelementemedukacjiRenesansu…
15
zaliczaErazmadonajwybitniejszychuczonychtamtejepoki,tytułującgo
„księciemhumanistów”.CzerpiączdorobkuliteraturyklasycznejizBiblii,
Erazmpostulował,abyżycieówczesnegospołeczeństwaopierałosięna
dorobkuantycznegodziedzictwa.Rozwójumysłowydzieckazależnybył
wedługErazmaodnatury,ćwiczeńipraktyki24.Wswoichtraktatach,peł-
nychideihumanizmuietyki,Erazmporuszałproblemy,zktórymistykał
sięnacodzień.Jegopisma,stałysięwzorowymipodręcznikamidojęzyka
istylułacińskiego,aletakżeporadnikamiwychowaniaidobrychobyczajów,
zktórychkorzystałoszerszegronoczytelników.Naszczególnąuwagęzasłu-
gująRozmowypotoczne(Colloquiafamiliaria)iZasadydobregowychowania(De
civilitatemorumpuerilium).
SzczególnązasługąErazmabyłoporuszeniesprawykształceniamło-
dzieżywformachgrzecznościzewnętrznej,niezbędnejdlażyciatowarzy-
skiego.Epokaówczesna—zdaniemStanisławaKota25,—odznaczałasię
szorstkością,anawetprostactwemobyczajów.Erazmrozumiał,żezachowa-
niezewnętrznejestnieodłącznącechąkulturywewnętrznej,agrzeczność
—objawemprawdziwegowychowania,toteżniewahałsięprzystąpićdo
ułożeniakodeksudotyczącegozasadcywilizowanegozachowania.Przy-
kłademjestutwórOwytwornościobyczajówchłopięcych,wktórympodejmuje
tematyzwiązanezzachowaniemsięwkościele,przystoleinazebraniach
towarzyskich.WymaganiaErazmaniesąwygórowane,mogąrazićnas
swojąnaiwnością,aletoświadczy,żetrzebabyłozwrócićuwagęludzkości
nabarbarzyństwojejobyczajów26.
Wrażliwynaróżnesytuacjeżyciowe,Erazmzająłsięteżsprawąwycho-
waniadziewcząt.Uważał,żeniemożesięonoograniczaćtylkodotego,aby
panienkiumiałypiękniesiękłaniać,trzymaćrączkiwmałdrzyk,przygryzać
ustaprzyśmiechuiledwomaczaćwargiwnapoju.ZdaniemErazmadziew-
czętapowinnyuczyćsiępracyręcznej,abyniepróżnować,zaśdlacórek
oświeconychrodzinproponowałstudiaklasyczne27.
WUpomnieniuwychowawcyErazmprzypomina,jakważnąsprawąjest
okazywanieszacunkudla„osóbstarszych,urzędników,kapłanów,dokto-
rów.Ilekroćprzemawiaszdokogoś,komuwinieneśszacunek,wyprostujsię
iodsłońgłowę.Twojatwarzniechniebędziesmutnaaniponura,anibez-
czelna,anizuchwała.Maszmiećminęwmiarępogodną,oczywyrażające
szacunekmająbyćzwróconenaosobędoktórejmówisz,nogizestawione
razem,spuszczoneręce.Nieprzebierajnogami,niewymachujrękami,nie
drapsięwgłowę,niedłubwnosie.Ubranietwojeniechbędziedostosowane
24Historiawychowania.Red.J.Hellwig.Poznań1994,s.34.
25S.Kot:Historiawychowania.T.1.Warszawa1996,s.211.
26UtwórOwytwornościobyczajówchłopięcychobejmujesześćrozdziałów,wktórych
zawartesąwskazówkidobregowychowania.Ibidem.
27Ibidem.
