Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Częśćpierwsza:Geneza
Kłopotówprzysparzaprzedewszystkimwieloznacznośćterminunfilo-
zofiapokantowska".Stwierdzenietakiemożesięwydaćdziwnewodnie-
sieniudosytuacjifilozofiipośmierciHegla.Problemjednakpolegana
tym,żeoileszerokorozumianafilozofiapokantowskaodnosisiędotego,
cowydarzyłosięwfilozofiipośmierciKanta—awięcrównieżpośmier-
ciHegla—otyleto,cookreślasięmianemnfilozofiapokantowska",za-
czynasięowielewcześniej,amianowiciepoopublikowaniupierwszego
wydaniaKrytykiczystegorozumu,toznaczyporoku1781,ikończysię
wówczas,gdyFichtepublikujepierwszyzarysteoriiwiedzy,czyliwroku
1794,anawetwówczas,gdypublikujeVersucheinerKritikallerOffen-
barung(1792)2.Paradoksalnośćsytuacjisprowadzasiędotego,żetak
rozumianafilozofiapokantowskakończysięjeszczewielelatprzedśmier-
ciąfilozofazKrólewca.Wystarczyzajrzećdosztandarowychdziełopi-
sującychteczasy,amianowiciedodziełErnstaCassirera3,NicolaiaHart-
manna4,RichardaKronera5,czyteżGerhardaLehmanna6.Wszystkieone
uświadamiajączytelnikowidwieprawdy.Popierwsze,żefilozofiaideali-
zmuniemieckiegoniewyrastawprostzKanta,leczztego,cowydarzyło
sięwreakcjinapierwszewydanieKrytykiczystegorozumu.Podrugie,
żeidealizmniemieckiwswymzasadniczymprogramieodbiegaodKan-
towskiegokrytycyzmu,atymsamymzdajesięstanowićimpulsdopo-
wrotówdoKanta.Niemniejjednaktrzebajeszczepodkreślić,żefilozofia
JohannaGottliebaFichtegowżadensposóbniewyrastabezpośrednio
zfilozofiiKanta,leczstanowijejprzeformułowaniedokonującesiępod
wpływemuwag,jakiedofilozofiitranscendentalnejKanta(aściślej—do
Krytykiczystegorozumu)poczyniliKarlLeonhardReinhold(1758—1823)
orazSalomonMaimon(właśc.SalomonBenJehoszua,1753—1800).Bez
tychdwóchmyślicieliniebyłobyaniFichtego,aniidealizmuniemieckie-
go,copodkreślaznaczenieinterpretacjiMaimona.Różnicabowiemmię-
2Szerzejzob.A.J.Noras:KantiHegelwsporachfilozoficznychosiemnastego
idziewiętnastegowieku.Katowice2007,s.41—53.
3E.Cassirer:DasErkenntnisprobleminderPhilosophieundWissenschaft
derneuerenZeit.Bd.3:DienachkantischenSysteme.Berlin1920.
4N.Hartmann:DiePhilosophiedesdeutschenIdealismus.3.Aufl.Ber-
lin—NewYork1974.Książkaskładasięzdwóchczęści.Pierwszaznich(Fichte,Schelling
undRomantik)ukazałasięporazpierwszywroku1923,natomiastdruga(Hegel)—
wroku1929.
5R.Kroner:VonKantbisHegel.Bd.1:VonderVernunftkritikzurNaturphilo-
sophie.Tübingen1921;Bd.2:VonderNaturphilosophiezurPhilosophiedesGeistes.
Tübingen1924.
6G.Lehmann:GeschichtedernachkantischenPhilosophie.Kritizismusund
kritischesMotivindenphilosophischenSystemendes19.und20.Jahrhunderts.Berlin
1931.
