Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.PrzeciwnicyHegla
dzyReinholdemaMaimonemsprowadzasiędotego,żepierwszyinter-
pretowałfilozofięKantarealistycznie7,drugizaś—idealistycznie8.
ErnstCassirerrozważaniomzawartymwtrzecimtomieswegofunda-
mentalnegodzieła—DasErkenntnisprobleminderPhilosophieund
WissenschaftneuerenZeit,nadajetytuł:Systemypokantowskie,
aprzedmiotemzawartychtamanalizczynifilozofięFriedrichaHeinricha
Jacobiego,KarlaLeonhardaReinholda,GottlobaErnestaSchulzego9,
JacobaSigismundaBeckaiSalomonaMaimona.Wnastępnejkolejności
analizujeCassirer—jeszczewtymtomie—Fichtego,Schellinga,Hegla,
Herbarta,SchopenhaueraiFriesa.KiedynatomiastKronercharakteryzu-
jefilozofięstanowiącąprzejścieodKantadoFichtego,rozważaniomtym
nadajetytułOdkrytykirozumudoteoriiwiedzy10.Jużsamtaksfor-
mułowanytytułpokazujeodmiennośćstanowiskKantaiFichtego.Nieco
innyukładtreścimapracaÜberwega,którywrozdzialepoświęconym
systemomspekulatywnym(doroku1831)umieściłzarównoidealistów
niemieckich,jakitych,którychdoidealizmusięniezalicza11.Tymsa-
mymwujęciuÜberwegazacierająsięróżnicepomiędzysystemowąten-
dencjąnfilozofiipokantowskej"orazidealizmuniemieckiegoatymifilozo-
fami,którzyprzynajmniejpróbowalisięodwołaćdoKanta.Tozresztąnie
jestrównoznacznezfaktem,żezrozumieliistotęfilozofiimyślicielazKró-
lewca.Jedenwszakżeelementuznaćmożnazawyróżniktejfilozofiiwo-
becidealizmuniemieckiego.CzynniktentopróbazrozumieniaKantaifi-
7K.L.Reinhold:BriefeüberdieKantischePhilosophie.Pierwotnieopubli-
kowanewnDeutscheMerkur"1786—1787,natomiastwformieksiążkowej—wdwóch
tomach(Leipzig1790—1792).Zob.także:Idem:VersucheinerneuenTheoriedes
menschlichenVorstellungsvermögens.Prag—Jena1789,1795.
8Zob.S.Maimon:VersuchüberdieTransscendentalphilosophiemiteinem
AnhangüberdiesymbolischeErkenntnisundAnmerkungen.Berlin1790.(Nachdruck—
Darmstadt1963).
9GottlobErnstSchulze(1761—1833),profesorfilozofiiwHelmstädtiGetyndze,
wdwojakisposóbwpłynąłnadalszelosyfilozofii.Jakopierwszydostrzegłniespójnośćpo-
międzykrytykąKantaajejwykłademdokonanymprzezReinholda,czemudałwyraz
wsłynnejrozprawieAenesidemusoderüberdieFundamentedervondemHerrnPro-
fessorReinholdinJenageliefertenElementarphilosophie.NebsteinerVerteidigung
desSkeptizismusgegendieAnmaßungenderVernunftkritik(Helmstädt1792—chociaż
pierwotniewydanaanonimowoibezpodaniamiejscawydania).Problemjednakwtym,
żenatejpodstawiewielutwierdzi,jakobySchulzebyłantykantystą,gdytymczasem,zda-
niemHartmanna,wświetleinterpretacjiReinholdafilozofiaKantawydałamusięnową
formądogmatyzmu(zob.N.Hartmann:DiePhilosophiedesdeutschenIdeali-
smus...,s.15).ZtegoteżwynikadrugazasługaSchulzego,amianowiciefakt,żewGetyn-
dzejegostudentembyłArturSchopenhauer.
10Zob.R.Kroner:VonKantbisHegel.Bd.1...,s.303inast.
11Zob.F.Überweg:GrundrissderGeschichtederPhilosophie.Teil4:Diedeut-
schePhilosophiedesXIX.JahrhundertsundderGegenwart.Hrsg.vonT.K.Öster-
reich.13.Aufl.Basel1951,s.4—197.
41
