Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Częśćpierwsza:Geneza
lozofowaniawjegoduchu.Innąsprawąjest,czytakiefilozofowanie
znajdujekontynuatorów.Istotnabowiemdlaneokantyzmu—choćzpew-
nościązdzisiejszej,historycznejperspektywy,nienajistotniejsza—jest
odpowiedźnapytanie,którazowychpróbsiępowiodła.
Tytuł,jakiKronernadajerozważaniompoświęconymprzejściuodKanta
doFichtego,możnazatemuznaćzakwintesencjętego,cowydarzyłosię
jeszczezażyciaautoraKrytykiczystegorozumu.Uznaćjednaktrzeba,że
spórorozumienieKanta,wramachnawiązującychdoniegofilozofii,trwa
dodziś.Wartowzwiązkuztymprzytoczyćdwafragmenty,obydwazdzieł
opublikowanychwroku2005.HerbertSchnädelbachcharakteryzujefilozo-
fiępokantowską—mieszczącsięwobszarzewąskiegojejrozumienia—
istwierdza:nJeślibypatrzećhistorycznofilozoficznie,epokapokantowska
rozpoczęłasięjużzażyciaKanta.Oileukazaniesiępierwszegowydania
Krytykiczystegorozumupozostałoniemalcałkowiciebezecha,otyle
Prolegomenadowszelkiejprzyszłejmetafizyki...jakoprzełomowedzieło
rozpoczęłyszerokąrecepcję,którazaowocowałaszeregiemzgodnychko-
mentarzy,wśródktórychbyłnawetsześciotomowyEnzyklopädischesWör-
terbuchderkritischenPhilosophie"12.OpiniaSchnädelbacha—jakkolwiek
wypadazaznaczyć,żepierwszewydanieKrytykiczystegorozumuprzy-
niosłomiędzyinnymisłynnąrecenzjęChristianaGarvego(1742—1798)13—
oddajesenstego,comożnanazwaćnfilozofiąpokantowską"wwąskimsen-
sie.AleSteffenDietzsch,autorbiografiiKanta,idziejeszczedalejiakcentuje
trudności,jakiemyśltawywoływałanietylkowśródwspółczesnychKanto-
wi,lecztakżeowielepóźniej.Pisze:nSpośródprzyjaciółikolegówKantaje-
dynieJacobSigismundBeckrozumiał,żekrytykaKantowskawewłasnym
mniemaniu»owymschematyzmemukoronowałaswojededukcyjneprzed-
sięwzięcie«.SamKantniepozostawiałżadnychwątpliwościcodozasadni-
czejfunkcjiwłaśnietejczęściteoriiwobrębieswejnowejkrytycznejkoncep-
cjipoznania:»Schematyzmjestjednymznajtrudniejszychpunktów—nawet
panBeckniemożesięwtymrozeznać.Uważamtenrozdziałzajedenznaj-
ważniejszych«.PostrzeganietejczęściteoriiKrytykiczystegorozumuoka-
zujesiępotemwhistoriirecepcjikantyzmuniemalżeznakiemschizmy,po
którymmożnarozpoznaćzrozumienie»jednejznajpiękniejszychstronfilo-
zofiiKantowskiej,łączącejczystązmysłowośćiczystyintelekt«,alboteż
brakzrozumieniadlaKantowskiegodokonania(odHerderapoprzezScho-
penhauerapoRichardaKronera)"14.
12H.Schnädelbach:Kant.Leipzig2005,s.130.
13Natentematzob.Spórwokół"Krytykiczystegorozumu”ImmanuelaKanta.
W:Ch.Garve:Rozprawypopularnofilozoficzne.Tłum.ioprac.R.Kuliniak
iT.Małyszek.Wrocław2002,s.165—227.
14S.Dietzsch:ImmanuelKant.Biografia.Tłum.K.Krzemieniowa.War-
szawa2005,s.95.
