Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Częśćpierwsza:Geneza
później.Spośródwielufilozofówdziałającychwtamtymczasienamiano
obrońcówKantazasługująprzedewszystkim:ArturSchopenhauer
(1788—1860),JakobFriedrichFries(1773—1843),JohannFriedrichHer-
bart(1776—1841),FriedrichEduardBeneke(1798—1854)orazBernard
Bolzano(1781—1848).ManfredPaschermówionichjakonprzeciwnikach
idealistycznegosystemumyślowegoàlaHegel"17.
Wartozaznaczyć,żeosobliwemiejscewrelacjidoidealizmuniemiec-
kiegozajmujeodnowicielArystotelesaFriedrichAdolfTrendelenburg
(1802—1872),gdyżodidealistówniecomłodszy—należyjużdonastęp-
negopokolenia,aponadtojestostatnimuczniemKarlaLeonhardaRein-
holda.Właściwiedopieroodczasu,kiedydogłosudochodząwspomniani
myśliciele,możnamówićosytuacjifilozofiipoHeglu.Kierunektejkryty-
kistajesięoczywisty.FilozofiaHegla,ujmowanajakosystem,jestpo-
strzeganajakozaprzeczeniekrytycznejfilozofiiKanta.Wymagatoodwro-
tuodidealizmu,pojęciajegokrytykiipróbpowrotudoKanta.Od
momentupierwszychpolemikzHeglemwduchufilozofiiKantajeszcze
bardzodalekadrogadoneokantyzmu,aleprzecieżżadnafilozofianiero-
dzisięwpróżni18.Stądpotrzebawskazaniatychmyślicieli,którzybędąc
krytykamiidealistówniemieckich,nawiązujązarazemdofilozofiiKanta
iwtymsensieprzyczyniająsiędopowstanianeokantyzmu.Skorobo-
wiemfilozofowienawiązującydoKantarywalizowalijużzuczniamiHegla,
tojedynywniosek,jakimożesiętunasunąćwkontekścieneokantyzmu,
brzminastępująco:neokantyzmniemusiałsiępojawićwpróżni,gdyż
działalifilozofowie,którzyprzygotowaligruntpodneokantyzm.Filozofo-
wieciniezawszesązgodnizKantem,aczasem—jakwprzypadkuBol-
zana—sąwręczkrytykamimyślicielazKrólewca.Boteżichrolaniepo-
legainiemapolegaćnatym,żezgadzająsięzKantem.Wystarczy,że
zwracająuwagęnafilozofięKantaidoniejsięodwołują.
Jeszczeinnymistotnymzagadnieniem,którewprawdziewymagałoby
osobnegoomówienia,aleoktórymniesposóbtuprzynajmniejniewspo-
mnieć,jestkwestianieustannejobecnościHeglawrefleksjifilozoficznej
dziewiętnastegowieku.Będziejeszczeotymmowa,aleobecnośćtawy-
magakrótkiegokomentarza,tymbardziejżewzasadniczymstopniudo-
tyczyonaczasówrodzącegosięneokantyzmu.Wroku1857ukazałasię
książkaurodzonegowZielonejGórze(GrünberginSchlesien)Rudolfa
Hayma(1821—1901),zatytułowanaHegelundseineZeit...(Hegelijego
17M.Pascher:EinführungindenNeukantianismus.Kontext1Grundpositio-
nen1praktischePhilosophie.München1997,s.29.
18Wyłaniasiętuproblemsamejfilozofiiizpewnościąjesttojednaztychkwestii,
którychniedasiępoprosturozwiązać.Problemfilozofiisamejsprowadzasiędotego,że
wprawdzieniepowstajeonawpróżni,aleteżniejestpoprostusumątego,cowfilozofii
czasująpoprzedzającegosięzdarzyło.
