Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.PrzeciwnicyHegla
czasy...)19.Książkata,jakwskazujeSchnädelbach,sytuujeHeglapostro-
niepruskiegokonserwatyzmu,któregostałsięideologiem20.Niezależnie
odznanegodziełaHaymazwrócićnależyuwagęnafakt,żeobecność
Heglawfilozoficznejrefleksjipołowydziewiętnastegowiekupotwier-
dzająmiędzyinnymiErnstvonAster21,GerhardLehmann22,Herbert
Marcuse23,atakżeHeinrichLevywwykładziewygłoszonym13stycznia
1926rokuwberlińskimoddzialeKantGesellschaft,następniezaśopubli-
kowanymwformieksiążkowej24.
Różnorodnośćkryteriówstosowanychprzyzaliczaniufilozofówdo
określonychkierunkówfilozoficznychwymagazwróceniauwaginapoja-
wiającesięrozbieżności,zwłaszczajeślichodziowystępującychtufilozo-
fów.Rzeczwtym,żeCarlFortlagezaliczaichdopółkantystów(Halb-
kantianer)25.WprawdzieJohannEduardErdmann(1805—1892)zalicza
Bolzanadopółkantystów26,aleraczejniejesttoadekwatnedojegosy-
tuacji.Podziałnakantystówiantykantystówzdajesięjaknajbardziej
słuszny,alewopracowaniachużywasięjeszczeterminunpółkantyści".
Ideapodziałujesttaka,żekantystamisąci,którzypozostaliwiernimeto-
dzieKanta.Półkantystamisąfilozofowie,którzymodyfikująjegometodę.
KarlVorländer(1860—1928)wswejksiążcezapółkantystówuznajeKarla
LeonhardaReinholda,SalomonaMaimonaorazJacobaSigismundusa
Becka(1761—1840)27.Alejednocześniepodkreślićtrzeba,żeVorländer
niejestautoremtegopodziału.Wcześniejbowiemterminunpółkantyści"
użyłwłaśnieJohannEduardErdmann,chociażodniósłgodoinnychmy-
19R.Haym:HegelundseineZeit.VorlesungenüberEntstehungundEntwicke-
lung,WesenundWerthderHegel’schenPhilosophie.Berlin1857.(Nachdruck—Hildes-
heim1962).
20Zob.H.Schnädelbach:Hegel.Wprowadzenie.Tłum.A.J.Noras.War-
szawa2006,s.126.
21E.vonAster:NeukantianismusundHegelianismus.In:MünchenerPhilo-
sophischeAbhandlungen.TheodorLippszuseinem60.Geburtstaggewidmetvon
früherenSchülern.Hrsg.vonA.Pfänder.Leipzig1911,s.1—25;Idem:Geschichte
derneuerenErkenntnistheorie(vonDescartesbisHegel).Berlin—Leipzig1921.
22Zob.G.Lehmann:GeschichtederPhilosophie.Bd.8:DiePhilosophiedes
neunzehntenJahrhundertsI.;Idem:GeschichtederPhilosophie.Bd.9:DiePhilo-
sophiedesneunzehntenJahrhundertsII.Berlin1953.
23H.Marcuse:Rozumirewolucja.Hegelapowstanieteoriispołecznej.Tłum.
D.Petsch.Warszawa1966.
24H.Levy:DieHegelrenaissanceinderdeutschenPhilosophie.Mitbesonderer
BerücksichtigungdesNeukantianismus.Charlottenburg1927.
25Zob.C.Fortlage:GenetischeGeschichtederPhilosophieseitKant.Leipzig
1852,s.344—347.
26J.E.Erdmann:PhilosophiederNeuzeit.DerdeutscheIdealismus.Geschich-
tederPhilosophieVI.Hamburg1971,s.40.
27Zob.K.Vorländer:GeschichtederPhilosophie.Bd.2:PhilosophiederNeu-
zeit.3.Aufl.Leipzig1911,s.260—262.
45
