Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
Częśćpierwsza:Geneza
schenschaften)73,wobowiązkachprofesorskich.PostrzeganieFriesajako
liberalnegoprotektorakorporacjistudenckichwiązałosięzjegomową
wygłoszonąnazgromadzeniustudentów(Wartburgfest)kołoEisenach.
Zgromadzeniemiałomiejsce18października1817rokuiwzięłownim
udziałczterechjenajskichprofesorów,amianowicienSchweitzer,Oken,
KieseriFries"74.ChristianWilhelmSchweitzer(1781—1856)byłprawni-
kiem,LorenzOken(właśc.Okenfub,1779—1851)—filozofem,aDietrich
GeorgKieser(1779—1862)—profesoremmedycynyipsychiatrii.Sam
udział,jakpiszeErnstLudwigTheodorHenke(1804—1872),skończyłsię
ostrzeżeniemiskierowaniemsprawydosąduakademickiegowJenie75.
Najgorszemiałojednakdopieronadejść.
nWłaściwymiformamisamejwiedzy—piszeFries—sąraczejte,któ-
reKantnazywasyntetycznymipoznaniamiapriori"76.Natomiastnieco
wcześniejpodkreślaFries,żesystematycznaznajomośćorganizacjirozu-
mujestwłaśnietym,coKantopracowujepodnazwąkrytykirozumu77.
Jesttociekaweztegowzględu,żeużytyterminnorganizacjarozumu"su-
gerowałbyraczej,żeFriesnależydofizjologicznegokierunkuwramach
neokantyzmu.nCelemfilozofii—stwierdzanatomiastwinnymdziele
Fries—jestnietylkorozszerzenienaszejwiedzy,lecztakżewyjaśnienie
wiary,abyjąuwolnićnietylkoodzabobonu(Aberglauben),lecztakżeod
fałszywychroszczeńnauki"78.Samjednakżepodkreśla:n[...]samafilozo-
fiajesttylkonauką"79.BardzocharakterystycznedlaFriesajestteżto,że
wstosunkowoszybkimczasiestarasiędokonaćocenyfilozofiitych,
którzytworząwtymsamymczasie,amianowicieFichtegoiSchellinga80.
Takiepodejściedowspółczesnychsprawia,żejużwłaśnieuFichtego
znajdujeFriesnempirycznąpsychologię"oraznfilozoficznąantropolo-
gię"81.Natomiastwinnymmiejscumówiopsychicznejantropologii,która
wczęścinazywanejantropologiąfilozoficznąstanowinnaukęprzygo-
towawcząwszelkiejfilozofii"82.Tymsamymwydajesię,żeracjęma
73Zob.szerzejE.L.T.Henke:JakobFriedrichFries.Ausseinenhandschriftli-
chenNachlassedargestellt.Leipzig1867,s.202inast.Zob.takżeG.Mann:Niemiec-
kiedziejewXIXiXXwieku.Tłum.A.Kopacki.PosłowieR.Traba.Olszyn2007,
s.68—70.
74E.L.T.Henke:JakobFriedrichFries...,s.174.
75Zob.ibidem,s.183.
76J.F.Fries:PolemischeSchriften.Bd.1.2.Aufl.Halle—Leipzig1824,s.97.
77Zob.ibidem,s.90.
78J.F.Fries:GrundrißderMetaphysik.EinLehrbuchzumGebrauchfürSchu-
lenundUniversitäten.Heidelberg1824,s.5.
79Ibidem,s.7.
80J.F.Fries:Fichte’sundSchelling’sneuesteLehrenvonGottundderWelt.
Heidelberg1807.
81Ibidem,s.20.
82J.F.Fries:GrundrißderMetaphysik...,s.13.
