Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zapowiedźpsychologiijakoodrębnejnaukiempirycznej
zależyUodpierwiastkowejmocysiłyorganizującej:boidoświadczenie
pokazuje,iżżywirodząsięzżywych,powolnizpowolnych,mocnilub
niedołężni,zmocnychlubniedołężnych”(tamże,s.382).
Innemożliweprzyczynyróżnicintra-iinterindywidualnychŚniadec-
kidostrzegawontogenezieijejprawidłowościach(np.wieku),bowiem
Użycieczłowiekajestpasmemciągłychodmianiprzeistoczeń”(tamże,
s.383–384),wpłci,wtypachzwiązkówspołecznychorazwdominujących
rodzajachaktywnościiupodobaniach(stylachżycia).
KsiążkaŚniadeckiegobyławswoimczasiewysokoocenionazagra-
nicą(do1825rokuprzełożonojąnajęzykniemieckiifrancuski).Johan-
nesMüller–autorwielotomowegopodręcznikafizjologiiorazważnejdla
psychologiikoncepcjiUspecyficznychenergiizmysłowych”–pisałoniej,
żejestUwspaniałym”iUniestetymałoznanymdziełem”(Bobrowska-No-
wak,1973).Wartoteżzauważyć,iżkonstytucjonalnewątkikoncepcji
Śniadeckiego–zakorzenionewprawdziewfizjonomiceitypologiitem-
peramentów,czyliwdoktrynachpopularnychwXVIIIwieku–zawierają
oryginalnepomysły,którepoprzedzająizapowiadająideegłoszoneprzez
ErnstaKretschmera(Budowaciałaicharakter,1921)orazIwanaPawło-
wiczaPawłowa(ruchliwośćprocesównerwowych).
InnyistotnywątekpsychologicznywtwórczościJędrzejaŚniadec-
kiegowiążesięzdrugąpracą,prekursorskąwodniesieniudoróżnych
działówwspółczesnejpsychologii.Uwagiofizycznymwychowaniudzieci
(1805)sąbowiemtylkopozornieporadnikiemdlarodzicówiopiekunów,
popularyzującymwłaściwemetodywychowawcze(autornawiązujem.in.
dopedagogicznejmyśliJeanaJacquesaRousseau).Wistociejesttozaska-
kującoaktualnedziełopsychologiczne,wktórymŚniadeckianalizujeza-
gadnieniazzakresupsychologiirozwojowejiwychowawczej,psychologii
osobowości,psychologiispołecznejikulturowej,medycyny,pedagogiki,
psychofizjologii.Głównaideapracysprowadzasiędotego,abywszystkie
dyspozycjecielesneiumysłowedziecirozwijaćharmonijnieirównomier-
nie,niezaniedbującżadnejznichiopierającsięprzedewszystkimnatro-
skliwej(choćnie–nadopiekuńczej)relacjizwychowankami.Szczególną
uwagęzwracaogromswobody,jakiejprzyznaniedzieciomzalecałŚnia-
decki.Najbardziejjednakzadziwiajegowszechstronność,niezależność
intelektualnaorazzmysłobserwacji,pozwalającynawyciąganietrafnych
wniosków,sprzecznychzówcześnieobiegowymipoglądami.
48
