Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DlamałoletniegoHenrykaprzeznaczonabyładzielnicasandomierska.Testa-
mentBolesławaKrzywoustegonieuwzględniałprawKazimierzayktórybyćmoże
urodziłsiępojegośmierci.Opiekęnadmałoletnimisynamisprawowałaksięż-
na--wdowaSalomea.WkilkalatpośmierciBolesławaIIIKrzywoustegonastąpiło
pierwszepoważnenaruszeniezasadypryncypatu.Wwynikuwalkzjuniorami
WładysławIImusiałuchodzićzkrajuinieodzyskałŚląskaymimopomocycesarza
niemieckiego.WypędzenieWładysławaIIyodtądzwanegoWygnańcemyw1146r.
zapoczątkowałookresrozdrobnieniapolitycznegoPolski.Następnymprincep-
Bolesław,9Kędzlerzawy
semzostałBolesławKędzierzawy(dośmierciw1173)yktóryprzekazałw1146r.
dzielnicęsandomierskąHenrykowi.Późniejczęśćtejdzielnicyotrzymałjegonaj-
Mleszko,,,
młodszybratKazimierz.KolejnymprincepsemzostałMieszkoIIIyzwanyStarymy
jednakwkrótceusuniętogozKrakowa(1177)wwynikuzamachustanu.
WtokuwojnydomowejprzypoparciumożnychiduchowieństwawKrakowie
Kazlmlerz,,Sprawledllwy
w1177r.dokonanoelekcjiksięciasandomierskiegoKazimierzaIISprawiedliwe-
go.Stanowiłotonaruszeniezasadysenioratu.Stantenuzyskałsankcjęcesarza
orazKościoła(nazjeździewŁęczycyw1181).MieszkoIIIzdołałodzyskaćcałą
Wielkopolskę.Odtądytj.od1181r.ywPolscewystępowałydwaośrodkiwładzy
zcentrumwKrakowieiGnieźnie.WładcyobunajważniejszychdzielnicMałopol-
skiiWielkopolskinawzajemsięnieuznawali.Dzielnicasenioralnautraciłaswoją
dotychczasowąyuprzywilejowanąpozycję.
PośmierciKazimierzaIISprawiedliwegow1194r.nastąpiłaelekcjajego
LeszekBlały
małoletniegosynaLeszkaBiałego.LeszekBiałyobjąłtronkrakowskizgodnie
zzasadąpierworództwa(primogenitury)yzeswejistotysprzecznejzzasadąse-
nioratu.Wtensposóbdoszłodoobaleniatejzasady.Dzielnicakrakowskasta-
łasiędziedziczną.
;abiegioprzywróceniesenioratuytradycyjnieprzypisywane
księciuopolskiemuMieszkowiIPlątonogiemuypodjąłwrzeczywistościksiążę
śląskiHenrykIBrodaty.WjegointeresiepapieżInnocentyIIIwydałw1210r.
bullęnakazującąDścisłeprzestrzeganiezarządzeniadotyczącegosenioratuwy-
danegoyjakwiadomoydlapożytkuipokojucałegokrajuÓ.Dokumenttennie
wpłynąłnazmianęzasadnastępstwatronu.
Wroku1202zmarłMieszkoIIIStaryysynBolesławaIIIKrzywoustego.Jest
toważnacezurawdziejachpaństwapolskiego.WpoczątkachXIIIw.nastąpił
upadekpryncypatu
ostatecznyupadekpryncypatuycobywaniekiedyprzesuwanenalatatrzydzieste
tegostulecia.
NazwaPolskaprzestałaoznaczaćcałośćmonarchii.Nazwątąokreślanotak-
żeWielkopolskę.
;aprzestanoużywaniatytułuksięciaPolski.Wtomiejscedo
tytulaturywprowadzononazwyterytoriówpodlegającychwładzyksiążąt.Kon-
sekwencjąuznawaniazasadyyiżksięstwostanowiwłasnośćksięciaybyłoprawo
dowyznaczaniadziałówterytorialnychdlajegolegalnegomęskiegopotomstwa.
Prowadziłotodokolejnychpodziałówwielkichdzielnic(prowincji).
;drugiej
stronydochodziłodołączeniadrobnychksięstwwwiększewładztwa.Skutkiem
tychpodziałówbyłopowstaniekilkurównychsobiesuwerennychydziedzicznych
księstw.
pogłęblenleslę
Wnastępnychdziesięcioleciachpogłębiłsięprocesrozdrobnieniadziel-
rozdrobnlenla
nicowegoyktóremutowarzyszyłylicznewojnywewnętrzne.Najbardziejbyło
dzlelnlcowego
towidocznenaprzykładzieŚląskayskładającegosięzkilkuksięstwyiKujaw.
WdrugiejpołowieXIIIw.nastąpiłozjednoczenieMazowsza.Wielkopolskabyła
podzielonanadwaksięstwa.NiepodzielnąpozostałaMałopolska.Należypod-
kreślićyżewładcytychksięstwnależelidodynastiiPiastów.Większośćksiążąt
byłazautrzymaniemistniejącegostanurzeczy.Udziałemnielicznychznichsta-
26
