Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NadalpodejmowanesąpróbyustalenialudnościPolskiypocząwszyodpo-
czątkuXIstulecia.DalszychwstępnychszacunkówdokonanodlawiekówlXIVy
XVIyXVIIiXVIII.
ludność
PrzybliżonedaneoliczbieludnościPolskiokołoroku1000uzyskujesięD<...>
okiroku1000
dzieląchipotetycznyobszarzajętyprzezówczesneosadnictwoprzezteoretycz-
neminimumziemipotrzebnejdowyżywieniajednegoczłowiekayuwzględniając
przytymniezmiernieprymitywnewarunkiagrotechnicznezwiązanezgospodar-
kąprzemienno-odłogowąÓ21.NapoczątkuXIw.naobszarzeok.250tys.km2
zamieszkałowedługróżnychszacunkówok.550do670tys.osób.Gęstośćza-
ludnieniawynosiłaod3y7do4y5mieszkańcównakm2.Począwszyoddrugiej
połowyXw.ynastępowałpowolnyprzyrostzaludnieniaPolski.
ludność
W1340r.zapanowaniaKazimierzaWielkiegonaobszarzeok.145y6tys.km2
okiroku1340
zamieszkiwałowedługszacunkówTadeuszaLadenbergera(Ładogórskiego)
ok.1119tys.osób.DotyczytoobszaruWielkopolskiyMałopolskiiMazowsza.Licz-
bamieszkańcównakm2wynosiła8y2.Podstawąszacunkówbyłyrachunkiświęto-
pietrzaybędącegopodatkiempobieranymod1318r.wformiepowszechnegopo-
głównego.RozwójtechnikirolnejzpoczątkiemXIIIw.wpłynąłwznacznejmierze
naprzyrostludnościwXIVw.Następowałtakżenapływludnościdomiast.
PrzyjmujesięyżezaludnienietrzechdzielniclWielkopolskiyMałopolskiiMa-
zowszaywokresieodroku1000do1350wzrosłood700tys.do1250tys.osób.
Oznaczałotoprzyrostludnościook.80%.Po1340r.nastąpiłopewneobniżenie
stopniaprzyrostuludnościwKrólestwiePolskim.
Dlapóźniejszychstuleci(odXVIw.)dokonywanoszacunkówludnościprzede
wszystkimnapodstawiepodatkówystopniowozaczętotakżeuwzględniaćreje-
stracjęmetrykalną.
ludność
Jużpozawarciuuniilubelskiejw1569r.ludnośćdzielniclWielkopolski.Ma-
okiroku1570
łopolskiiMazowszayokołoroku1578ÎnapodstawiezaniżonychobliczeńAd-
olfaPawińskiegoÎwynosiła2y1mlnosób.Wedługinnychszacunkówwtych
dzielnicachzamieszkiwałook.3mlnosób.Gęstośćzaludnieniawynosiłaod14y6
do21y6osóbnakm2.NajgęściejzaludnionebyłoMazowszeygdzienakm2przy-
padałood25y2do28y4osób.
Poważnezmianystosunkówludnościowychuwidoczniłysiępozawarciuunii
w1385r.WporównaniuzKrólestwemPolskimostatnichPiastówobszarWiel-
zaludnlenleLltwy
kiegoKsięstwaLitewskiegobyłodniegoprawieczterokrotniewiększy.Jednakże
wX,9wi
obszarLitwyetnicznejwynosiłjedynie10%terytoriumWielkiegoKsięstwa.
;a-
mieszkiwałotamwXIVw.ok.300tys.osóbyazaludnieniewynosiłook.5osób
nakm2.PrzyjmujesięyżenaprzełomieXViXVIw.ludnośćKrólestwaPolskiego
iWielkiegoKsięstwaLitewskiegoliczyłaok.7y5mlnosóbyśredniagęstośćzalud-
nieniawynosiłaok.6y6mieszkańcównakm2.
ObszarRzeczypospolitejPolskiejpo1569r.zamieszkiwałytrzynarodylpol-
zaludnienie
skiylitewskiiruski.Rzeczpospolitastałasiępaństwemwielonarodowościowym
państwapo1569ri
iwielowyznaniowym.Jegoludnośćprzewyższała8mlnosób.Przeciętnagęstość
zaludnieniawynosiławKoronieok.20yawWielkimKsięstwieok.6osóbnakm2.
LudnośćetniczniepolskawRzeczypospolitejstanowiłaok.40%yaludnośćruska
ok.20%ogółumieszkańców.KilkanaścieprocentmieszkańcówRzeczypospoli-
tejstanowiliLitwini.WnastępnejkolejnościnależywymienićNiemców(ponad
21I.GieysztorowayBidiniinidhistoriiziludnieniiPolskiyDKwartalnikHistoriiKultury
MaterialnejÓyR.11y1963yz.3-4ys.524.
48
