Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wybierająformynajwygodniejszewużyciu:podtymwzględempanwjegoopinii
byłpoprostuformąadresatywnąporęczniejsząniżodgórniezalecanyobywatel.
Wówczesnejsytuacjipolitycznejjednakniesposóbbyłoprzewidziećdalszelosyobu
form,gdyżzwyczajjęzykowymówiącychzderzyłsięwtedyzpolitykąjęzykową
rządzących.
Tengramatyczno-ideologicznykonfliktmiędzywładząaspołeczeństwem
zakończyłsięostateczniezwycięstwemtradycjijęzykowejnadhonoryfikatywną
innowacją.Ooporzewobecniejświadczyćmożefakt,iżodgórniepropagowane
formyhonoryfikatywneobywatel,towarzyszczywywodbiorzespołecznymnabrały
znaczeniaironicznego,anawetobraźliwego,powszechniewykorzystywanegowtek-
stachsatyrycznych.Trzebajednakzaznaczyć,żetakiezogniskowaniekonfliktu
politycznegowniewielkimzbiorzeznakówjęzykowychprowadziłodoichsilnego
nacechowaniazewzględunatewłaśnie,wtórnedlaichfunkcjikomunikatywnej,ale
wodbiorzespołecznymniezwyklesilne,konotacjesemantyczne.Wartowtym
miejscudodać,żeporoku1989możnabyłozauważyćironiczneużyciaformypan,
ośmieszającejejnadgorliweużywanieprzezśrodowiska,któredotądjejunikały
wsytuacjachoficjalnychczysłużbowych.Teironiczneużyciamiałyjednakinny
charakter(i,dodajmy,całkieminnekonsekwencje)niżobraźliwestosowanietej
formywpolitycznychkampaniachlatczterdziestychipięćdziesiątych,np.wokreś-
leniachpanowiezLondynu,panowiezWallStreetczypanMikołajczyk,sytuujących
sięnaskrajnymbiegunieideologiczno-honoryfikatywnejskalijakoantytezazwrotów
typunasiradzieccytowarzysze.
Równieobraźliweużyciaformypanpowróciływwypowiedziachskierowanych
doosóbduchownych,azamierzonychjakoindywidualnielubzbiorowoantyklerykalne
(chociażzpowodówideologicznychcharakterystycznieodwróconych,wwarunkach
pełnejswobodywypowiedziwdemokratycznejPolscepoprzełomieroku1989).
Interesującyzbiórtakichwypowiedziprzywołałprzedparulatywswoimartykule
MarekŁaziński(2000).Możemytamprzeczytaćotym,jaktojakiśuczestnik
zgromadzeniaRuchuNie(związanegoześrodowiskiemczytelnikówskrajniekon-
trowersyjnegoi,dodajmy,zinteresującejnasperspektywywulgarnieantyhonoryfika-
tywnegotygodnika„Nie”,redagowanegoprzezJerzegoUrbana,rzecznikastanu
wojennegoiposłusznegowspółorganizatoraantysolidarnościowychkampaniipropagan-
dowych)miałkilkalattemudomagaćsięzaprzestaniaprzezKancelarięPrezydenta
RPorganizowaniaspotkańzpanempapieżem,natomiastlewicowapolitykIzabella
Sierakowskauskarżałasięjakoprześladowanawczasachszkołypodstawowej
agnostyczkanaagresjępanaksiędza.PodobnieJerzyOwsiak,powszechnieznany
animatorruchuświeckiejimłodzieżowejdobroczynnościmedialnej,potępiając
nietolerancyjnąwobecniegopostawęprałataHenrykaJankowskiego,użyłjako
dotkliwejsankcjijęzykowejtytularnejdegradacjitegoduchownego,kiedytowjednym
zwywiadówstwierdził,żepanksiądzrobiludziomwielkąkrzywdę.Ztegotypu
świadomychmanifestacjihonoryfikatywnościideologiczno-ironicznejautorsłusznie
wyłączanieświadomeużycietakiegopołączenia,będąceoczywistymrezultatem
interferencjijęzykowej,przezówczesnegorabinaPolskiMenachemaJoskowicza,
13
