Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Trzeciązasadniczączęściąjeziorjestprofundal,któryzawierapozalitorowączęść
dnakażdegojeziora,składającegosięzosadówjeziornych,organizmówzwierzęcych,wody
nadennejiinterstycjalnej(BOX7).Jesttozazwyczajstaleciemna(bezdopływuświatła)
częśćjezior,pozbawionaroślinoraztlenurozpuszczonegowwodzie.Jesttochłodna
warstwajeziora,wgłębokichjeziorachotemperaturzerzędu4-60C,awpłytszychlatem
10-120C.Panująwniejstabilnewarunkifizyczne,bowiemrzadkodochodzidoruchów
wody,apowierzchniadnajestraczejpłaska,bezwiększychnierówności,jakmatomiejsce
nadnielitoralu.Jedynymźródłemdopływumateriijestsedymentującytryptonlubokre-
sowospływającemasyosadówdennychzdolnejczęścilitoralu.
Wniektórychbadaniachhydrobiologicznychwydzielanyjesttakżejakoosobnastre-
fa-sublitoral,jakofragmentdnajeziormiędzylitoralemaprofundalem.Wetzel(2000)
zaHutchinsonem(1967)tęstrefęprzejściowądnamiędzylitoralemaprofundalemna-
zywalittoriprodundalem.Specyficznadlaniejjestobecnośćświatładocierającegododna,
aprzytymbrakroślinnościzakorzenionej,gdyżznacznyspadekdnaniesprzyjastabilności
osadów,atymsamymutrzymywaniusięmakrofitówprzydennych.Natomiastnajegopo-
wierzchnigromadzisiędużodetrytusulitoralowego,składającegosięzwolniejrozkłada-
jącychsięroślinorazfragmentówmuszlimieczaków.Sublitoralniewystępujewewszyst
-
kichjeziorach,ajedyniewczęścigłębszychjezior,gdziepozwalanatoukształtowanie
dnamisyjeziora(istnieniepodwodnegostoku)orazodpowiedniaprzezroczystośćwody.
Graniceopisanychpowyżejstrefjeziorzmieniająsięwzależnościodporydnia,
sezonu,dynamikiwód,czykierunkuwiatru.JednakżewiększośćjeziornaZiemijestma-
łychipłytkich(tab.4.1-1),dlategowwiększościznichpowierzchniowodominujelitoral.
Możnawięcnazwaćjejezioramilitoralowymi,natomiastpodwzględemobjętościwody
przeważająjeziorapelagiczne.
Wzbiornikachzaporowych,atakżewwąskichiwydłużonychnaturalnychjeziorach
oznaczejprzepływowości(średniaretencjawodyrzędukilku-kilkunastudni)wyznacza
sięstrefę:rzeczną,przejściowąilimniczną(rys.4.2-3).Wzajemnerelacjeprzestrzenne
międzytymistrefamisąwyjątkowozmienne,uwarunkowanecharakteremikształtem
zbiornika,ustrojemrzecznymisposobamizarządzaniawodamidanegozbiornika.Inne
strefyjeziorwynikająceztermikiwód,zasięgupromieniowaniazostanąprzedstawione
wdalszychczęściachksiążki.
Strefywiększych
zbiornikówzaporowychu
Rys0402-3
34
Typysiedlisk,genezaistrefowość
