Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza.Stolatwyobraźni
15
Dlaczegowięcnłąka”?Albo:copolszczyźnieponprerii”zamerykańskiejwyobraźni
ikrajobrazu?Skoronieznategosłowadobrze,nłąka”zaśfunkcjonujewniejpoetyckoprzy-
najmniejodLeśmiana,napewnojestidiomatycznaododkryciajegoŁąki,powiemłagod-
nie:jednegoznajważniejszychXX-wiecznychtomów.ItoLeśmian-zaryzykujęśmiałą
hipotezę-jestautoremtegozapadającegowwyobraźnięskojarzenia-marzeniaiłąki.
Innymisłowy,kiedymyślisiępopolskuopoetyckiejkreacyjnościjakopierwszynasuwa
sięLeśmianzeswoimimaginarium.WierszEmilyDickinsonnierozgraniczamarzenia
iwyobraźni,różnicemiędzynimisązresztąodniegomłodsze,pochodzązprzełomuXIX
iXXw.;autorŁąkiswegoczasuczęstoposługiwałsięsłowemnmarzenie”
,nwyobraźni”ra-
czejnietematyzowałwpoezji.
TrafnośćintuicjiMarjańskiejpotwierdzajądwieinnewersjeprzekładów.Kazimiery
Iłłakowiczówny:
Byłąkęstworzyć,jednejkoniczynkidośćijednejpszczoły,
jednejpszczołyikwiatka
dlazadumy.
Zresztą,samejzadumystarczy
jeślipszczoły-torzadkość8.
IArturaMiędzyrzeckiego:
Byzrobićłąkę,starczykwiatkoniczyny
Ijednapszczoła-
Jedenkwiatkoniczynyipszczoła,
Imarzenie,cojeprzywoła.
Wystarczy,byśmarzeniesnuł,
Jeślijestmałopszczół9.
Kilkasłówonich10:niewątpliwązasługąIłłakowiczównybyłozmieszczeniesięwroz-
miarzewierszaDickinson,niezbytszczęśliwewydajesięjednakzastąpienienmarzenia”nza-
dumą”
.Wprawdzieangielskienrevery”(częściej-nreverie”)jestraczejnacechowane(wsto-
sunkudopowszechnieużywanegondream”
,jednocześnienietakdwuznaczne-ndream”
torównieżnsen”),alenzaduma”nieoddajestwórczegocharakteruczynności,októrej
mowawwierszu.Podobnienienajlepszymrozwiązaniembyłozrezygnowaniezewspół-
brzmień.Charakterystycznaskłonnośćautorkiprzekładudoarchaizowaniaiupodobanie
dozdrobnień(nkwiatek”jestwprzeciwieństwiedonkoniczyny”nietylkoniekonkretny,
przedewszystkimpretensjonalny)zmieniajątonacjęutworu11,któryokazujesię-trzeba
przyznaćracjęBarańczakowikrytykującemukoncepcjęIłłakowiczówny-konwencjonal-
ny,wiktoriański12.ZkoleiwersjaMiędzyrzeckiegowydajesięwporównaniuzoryginałem
8
E.Dickinson,Poezje,przeł.K.Iłłakowiczówna,Warszawa1965,s.61.
9
„…opiewamnowoczesnegoczłowieka”.Antologiapoezjiamerykańskiej,wybórioprac.J.Hartwig,
A.Międzyrzecki,Warszawa1992,s.19.
10
SzczegółoworóżnicewprzekładachDickinsonomawiaE.Rajewska(dz.cyt.,s.69-119).
11
Tamże,s.10,96.
12
S.Barańczak,Mały,leczmaksymalistycznymanifesttranslatologiczny,w:Ocalonewtłumaczeniu.Szkice
owarsztacietłumaczapoezjizdodatkiemMałejantologiiprzekładów-problemów,wyd.3poprawione
irozszerzone,Poznań2004,s.56.
