Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Imaginauci.PismowyobraźniwpoezjiB.Leśmiana,J.Czechowicza,K.KamilaBaczyńskiegoiT.Nowaka
przegadana(naprzykładprzezzwrotdonty”wprzedostatnimwersie);banalnerymy(nie
maichuDickinson-turozwiązanieMarjańskiejokazujesięnajtrafniejsze),atakżeczytel-
naparafrazaMickiewicza-nsnućmarzenie”
,zdająsięniepotrzebne.WywołującaLeśmiana
nłąka”jestjakoreminiscencjabardziejdyskretnaodnarzucającychsięskojarzeńzLirykami
lozańskimi,niedominujenadwyobraźniąDickinson.
Decyzje(iwyobraźnie)trzechzczterechtłumaczypoświadczają,żełąkanigdyniejest
przypadkowa,zawszejestmiejscemcudów.Szczególnieważnawimaginariachbohaterów
tejksiążki.Spośródwieluwybrałampojedynczeprzykłady.
Leśmian:nAnizmorazjeziora,anisenskrzydlaty,/LeczŁąkanawiedziławnętrzemojej
chaty!/Trwałazemnąnatejławie,/Rozmawiającgłośnoprawie-/Naścianachmoich
-rosa,napodłodze-kwiatyś”[Łąka,PZ,291].Pojawiasiętenobrazpowcześniejszych
ćwiczeniachzwyobraźni:płynącejłącezcykluUbóstwomiłości(1899)izklechdyMajka.
Czechowicz:nLublinnadłąkąprzysiadł[ś]//Mgłynadsadamiczarnymi./Znadłąki
mgły./Zamknęłysięoczyziemi/powiekamizmgły”[Lublinzdala,WiP
,283].
Baczyński:wewczesnychwierszachnp.nNapokładziełąkiodpływam”[Wgórach,UZ,
I,401]irokstarsza(1938)nmalachitowałąkamorza”[Piosenka,UZ,I,146].
Nowak:nWłąkęzielonąwzielonezaświaty/łatwiejjestodejśćiztrawąbyćnaty”
[Psalmowiośnie,PW
,70];nnagieciałośnisięsenniełące”[Psalmowierzeimiłości,PW
,76].
Łąkawjęzykupoetyckimistniejeinaczej:personifikowana,aconajmniejanimizowa-
na,częstoaliteracyjna,łączliwa-uLeśmiana,transakcentowanawmetonimiiuNowaka;
winnymporządku:uWojdowskiegowretrospekcji,uSzymborskiej-antyfrastycznawpo-
równaniuztąnagłosową.
Wiersztołąka,możliwośćtrochęinnejłąki.Czteryinteresującemniewyobraźnienie
rezygnują,mówiącopozycjąMariiJanion,zntu”narzeczngdzieindziej”[M.J.,185],ale
ntu”wciążinterpretują,wciążzapisująwswoimjęzyku.Więcchoćnpreria”oddajerozmach
krótkiegoutworuEmilyDickinson,tonłąka”(uMarjańskiejcelowonrozległa”)zpotencja-
łemznaczeń,jakieniesie,sygnalizujenieograniczonemożliwościmarzenia(resp.wyobraź-
ni-przyjmijmynachwilętakieutożsamienie,dającesięwyczytaćzwiersza).Poetkastawia
jeprzednWszystkim”
,tymnWszystkim”
,któregomiećniemogła,któregonierekompen-
sowałynmniejszeRzeczy”(nSkoroniemogłammiećWszystkiego-/Niedbałamobrak
mniejszychRzeczy”13).
Powyższewyliczenieprzykładówpozwalajużwtymmiejscuzasygnalizowaćdecyzje
kompozycyjne:niepodporządkowujęksiążkiporównaniuwybranychobrazówpoetyckich.
Takiepostępowanieprzypominałobyto,coJózefTischnerwniecoinnymkontekściena-
zywanrzuceniemnacudząłąkę”
,wyobcowaniem14.Pracępodzieliłamnaczteryczęści,na
każdąznichskładająsięosobne,poświęconepoetomrozdziały(odnotowujęwnichpodo-
bieństwaczyciągidalsze,alenietropięrelacjirecepcyjnych).opowiadam,jakprzedstawiali
doświadczenieformowaniasięwyobraźnikreacyjnej,nieskupiamsięprzytymnajedno-
znacznieautotematycznychutworach,choćtak-wpodobnejsytuacji-radziłapostępować
AgataStankowska[A.S.,8].Wkolejnychpartiachzależyminajpierwnaprzedstawieniu
twórczościpoetyckiejieseistycznejczterechautorównatle-żebysparafrazowaćformułę
13
E.Dickinson,100wierszy,s.109.Por.S.Barańczak,Skoroniemożnamiećwszystkiego,w:tamże,s.18-
20;E.Rajewska,dz.cyt.,s.76.
14
J.Tischner,Filozofadramatu,Kraków2006,s.193.
