Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Imaginauci.PismowyobraźniwpoezjiB.Leśmiana,J.Czechowicza,K.KamilaBaczyńskiegoiT.Nowaka
ułożył85,takąmetaforykąkonsekwentnieposługiwałsięwinterpretacjiwierszasenJanusz
Sławiński86,cozkoleiAndrzejNiewiadomskiuznałzanieprzypadkowądecyzję,związa-
nązjednązpodstawowychwłaściwościjęzykapoetyckiegoautoraballadyztamtejstrony
[WD,187-190].
WprzemówieniuwygłoszonymnainauguracyjnymzebraniuZwiązkuLiteratówwLu-
blinie(21maja1932)Czechowiczstwierdzał:
Poeci-jakokrętynaszerokimmorzu.Przestrzeńwódniebieskainiezmierzonaunosina
prądachtysiącestatków.Gdzieniegdziechmurynadnią.Tam-koliskaburz.
Podbiegunamilodowemilczenieinakrachpotrzaskanychpolarne,białezwierzęta.Nawo-
dzie,wśródburz,śniegów,pogody,żarunieruchomegoidżdżystejwichurysuną,walczą,stoją
iginąokręty.Takiejestspojrzenienapoezjęjakonaświat.
Ijeszczewalegorii:niemyślmy,cojestpodmórzpowierzchnią,niewzbijajmysiękusferom
nadpowietrznym,boinnatokraina,innastrefażycia.
Namorzuszerokimchodząbiałeokręty.
Czas,któryminął,trzepocewżaglachszkunerównalatowpływających,czas,któryprzyjdzie,
zwiastująbruzdyfalzaelektrycznymijachtami.
Przechodząmajestatycznetransatlantyki,oświetlonesetkamireflektorów,przelatująskrzy-
dlateżaglowce,przerzynająsięprzezgłębinępancernikiwojenne.
Wszystkieprzyspotkaniusalutująsięwzajem,pozdrawiająpięknąmowąkolorów.Wrogowie
ibracia,podróżnążeglującybanderą,czująsięspokrewnionymiprzezżywioł,przezwodypustkę
niezmierzoną.
Poecijakokręty[Sl,24].
Tenpassuszinnegojęzykazdajesiędoskonaletłumaczyćmetaforycznąkontamina-
cjęwsłowienImaginauta”
,któregoautoremjestJanGondowicz87.Zapytanyopowołanie,
abyłotopytanienajważniejsze,bopostawionesamemusobie,takwłaśnieodpowiedział.
otym,żewyobraźniajestpowołaniem,staramsiępisaćnakażdejstronietejksiążki.Le-
śmianpowiada,żetworzenietonwyprawapozłoteruno”[SL,51].Wierszeokazująsię
spisywanąnabieżącorelacjązowejwyprawy.Właśnieteopowieścibędąinteresowaćmnie
najbardziej.Zajmujemnierzeczywistośćutworutraktowanajakoprzestrzeńdziałaniapi-
smawyobraźni.
***
Spróbujęjeszczerazpokrótcewykreślićwspółrzędnetejksiążki.Wzwiązkuzszerokim
rozumieniemwyobraźniorazobjęciemdociekaniamiażczterechautorów,zamierzamsku-
pićsięnadwóchmomentach(występującychwutworachsynchronicznie)formowaniasię
ichwyobraźnikreacyjnych.
Najpierwzajmująmniebezpośrednieipośredniewypowiedzipoetównatematwy-
obraźni,będęczytałajenatletowarzyszącychimndziejówpojęcia”
.Częśćdrugadoty-
czyimieniajakomateriipoetyckiej,podjęcietegoproblemupozwalaodnieśćtwórczość
85
T.Różewicz,ZumarłychrąkCzechowicza,w:J.Czechowicz,Wierszewybrane,wybóriwstęp
T.Różewicz,Warszawa1979,s.7.
86
J.Sławiński,JózefCzechowicz:poetykasnu,w:Przypadkipoezji.Pracewybrane,t.5,red.W
.Bolecki,
Kraków2001.
87
J.Gondowicz,Odpryski,nMigotaniaiPrzejaśnienia”2010,nr2-3,s.60.
