Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzeniemetodologiczne
27
Eksternalizmsemantyczny,wprzeciwieństwiedosemantycznegointerna-
lizmu,proponujeanalizowaćznaczenienieprzezodwoływaniesiędostanów
mentalnychużytkownikajęzyka(głównieintencji),aleprzezodniesieniedo
naturyrzeczywistości,doktórejjęzyksięodnosi.Podejścieeksternalistyczne
oznaczawięcprzesunięcienaciskuztzw.znaczeniamówcy(speaker’smeaning)
naautonomicznewobecmówcyznaczeniesamegojęzyka(sentencemeaning).
Oznaczato,żeeksternalizmsemantycznyodchodziodbardzopopularnegowfi-
lozofiijęzykaiwprawoznawstwieparadygmatuGrice’owskiego,wmyślktó-
regoidentyfikacjaznaczeniazależyodidentyfikacjiintencjimówcy37.Efektem
tegoparadygmatunagruncieprawoznawstwajestprzyjęcie,żekluczowedla
ustaleniaznaczeniatekstuprawnegojestzidentyfikowanieintencjiprawodawcy.
OdchodzącodparadygmatuGrice’owskiego,koncepcjajęzykaprawnegopre-
zentowanawniniejszejpracynieuznajesemantycznejintencjiprawodawcyza
kluczowyelementinterpretacjiprawniczej.
Takjakwprzypadkupoprzednioomawianejopozycjimiędzyujęciemstruk-
turalistycznymaujęciemjęzykajakozdarzenia,takżewprzypadkuobecniedys-
kutowanejdychotomiinajbardziejrozpowszechnionekoncepcjewykładnipra-
wawPolsceinaświecieprzyjmują(najczęściejbezrefleksyjnie)podejściein-
ternalistyczne.Tymczasemfilozoficznojęzykowepodłożekażdejteoriiwykładni
jestkluczowedlazrozumieniatejteorii,aletakżedecydujeotym,czyjestona
adekwatnapoznawczo,czynie.Wpolskimprzypadkuprzyjęciepodejściainter-
nalistycznegowidaćzarównowkoncepcjiJ.Wróblewskiego,jakiwkoncepcji
derywacyjnej.Koncepcjaklaryfikacyjnaopierasięnapsychologicznympodej-
ściudoznaczeniazaczerpniętymodK.Ajdukiewicza38.Podejścietowcharak-
terystycznydlainternalizmusposóbwywodziidentyfikacjęznaczeniazanalizy
stanówmentalnychmówcy.Zkoleikoncepcjaderywacyjnaopartajestnapodej-
ściuparafrazującym,zaczerpniętymodA.Wierzbickiej39.Podejścieto,skupione
naanaliziewewnętrznychrelacjimiędzysłowamiwzajemniesięparafrazują-
cymi,niezakładakoniecznościwyjściapozaobszarjęzykadorzeczywistości
pozajęzykowej.Jesttymsamymtypowymprzykłademkrytykowanegoprzez
R.G.Millikanracjonalizmuznaczeniowego40.Obienajpopularniejszepolskie
koncepcjewykładnimajązatemcharakterinternalistyczny,nawskrośodmienny
odstosowanegowtejpracypodejściaeksternalistycznego.
Wprzypadkuzagranicznychkoncepcjiprawanajsłynniejsządyskusjąorozu-
mieniuznaczeniabyładyskusjaR.DworkinazH.L.A.Hartemskupionanaza-
rzucanymteoriiHartaprzeztegopierwszegonżądlesemantycznym”(semantic
37H.P.Grice,Utterer’smeaningandintentions,nPhilosophicalReview”78/1969,s.147-177.
38Zob.K.Ajdukiewicz,Oznaczeniuwyrażeń,w:idem,Językipoznanie,t.1:Wybórpism
zlat1920–1939,PWN,Warszawa1985,s.109.
39A.Wierzbicka,Dociekaniasemantyczne,ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław
iin.1969,s.8.
40R.G.Millikan,Language,Thoughtł,op.cit.,s.326.
