Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
79
2.3.WYBRANEZAGADNIENIAZTEORIISYSTEMÓW
Każdysystemjakoukładzorganizowanycharakteryzujesięokreślonymstopniemspój-
ności(koherencji)lubniezależności(addytywności).Spójnośćmożnaopisaćjakowłaści-
wośćsystemupolegającąnatym,żejakakolwiekzmianawjednymelemenciepociągaza
sobązmianęwinnychelementach.Tawłaściwośćsprawia,żesystemjestczymświęcejniż
prostąsumąelementówskładowych.Właściwośćtęokreślasięwnaukachozarządzaniu
terminemsynergia
11
.Przeciwstawnymprzypadkiemjestsytuacja,wktórejzmianawdo-
wolnymelemencieniepowodujeżadnychzmianwinnychelementach.Jesttosytuacja
niezależności,czyliaddytywności,gdyżzmianywsystemiesąsumązmianwindywidualnych
elementach.
Systemymożnaklasyfikowaćwedługróżnorodnychkryteriów.Najczęściejspotykane
kryteriaiklasyfikacjeprzedstawionowtab.2.7.
Tab.2.7.Klasyfikacjesystemów
Lp.
Kryterium
Klasyfikacja
1
Pochodzenie
•sztuczne–systemyzbudowaneprzezczłowieka
•naturalne–występująwprzyrodzie
2
Powiązaniasystemu
zotoczeniem
•otwarte–wymieniajązotoczeniemmasę,energięiinformacje
•względnieodosobnione–niewymieniajązotoczeniemmasy,
alewymieniająenergięiinformacje
•zamknięte–niewymieniajązotoczeniemanimasy,
anienergii,aniinformacji
3
Odniesienie
dorzeczywistości
•rzeczywiste–fizycznekonkretne
•abstrakcyjne–konceptyintelektualne,konceptualne
4
Zachowanie
wczasie
•statyczne–niewykazujązmianwczasie
•dynamiczne–wykazujązmianystrukturalnelubfunkcjonalne
wrazzupływemczasu
5
Możliwośćprzewidywania
zmianwczasie
•deterministyczne–napodstawiestanupoczątkowego
iprogramutransformacjimożnadokładnieprzewidzieć
nowystanwyróżniony
•probabilistyczne–stantakimożnaprzewidziećtylko
zokreślonymprawdopodobieństwem
6
Wzależnościodsposobu
zachowania
•adaptacyjne–dostosowującesiędootoczeniapodwpływem
impulsówsprzężeńzwrotnychwsystemie
•nieadaptacyjne–odpornenabodźcezewnętrzne
Źródło:oprac.napodstawie[Habr,Veprek,1976,s.62–63;Mynarski,1981,s.31–32].
Dużeznaczeniewzakresiewieludyscyplinnaukowychmająsystemynaturalne.Wich
przypadkukluczowymipojęciamisąadaptacjaihomeostaza.Adaptacjasystemuoznacza
jegoprzystosowaniedootoczeniaijegozmian.Brakprzystosowaniaoznaczazazwyczaj
zniszczenietakiegosystemu–organizmu,istotyżywej,czyliśmierćsystemu.Drugiezpo-
jęć,tj.homeostaza,oznaczazdolnośćutrzymaniapewnychwłaściwościsystemu,np.tem-
peraturyciała,wprzedziałachwartościuwarunkowanychmożliwościamiadaptacyjnymi
11Przykłademspójnościsystemumożebyćczęstopojawiającysięwnaukachozarządzaniuterminhsynergia,
lubhefektsynergiczny”.Jakonajprostszyprzykładsynergiilubefektusynergicznegomożnaprzedstawićprzypa-
dek,wktórymdwóchwspółpracującychludziwspólniemożewykonaćwiększąpracę,niżdwóchludzipracujących
oddzielnie,np.inspirującsięwzajemniewdyskusjiprzyposzukiwaniunowychrozwiązańjakiegośproblemu.
