Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
56
Rozdziałdrugi.Historia
marginalnej.JejprekursorembyłniewątpliwieHermannHeinrichGossen
(1810-1858),autortylkojednegoiniedocenionegoprzezniemieckichekono-
mistów-historykówdziełaEntwicklungderGesetzdesmenschlichenVerkehrs
undderdarausfliessendenRegelnfürmenschlichesHandeln(1854).Ponowne
odkryciemyśliGossenanastąpiłoprzeszło20latpóźniej.
Wlatach70.XIXwiekurównocześniewtrzechróżnychośrodkachniezależnie
odsiebienarodziłysiętrzyszkołyokreślanemianemsubiektywistycznych.
WAngliipowstałaszkołaneoklasyczna(zwanarównieżanglo-amerykań-
ską).JejtwórcąbyłodkrywcaGossena-WilliamStanleyJevons(1835-1882).
WWiedniupowstałaszkołapsychologiczna(austriacka),którąstworzyłuro-
dzonywNowymSączudoktorprawUniwersytetuJagiellońskiegoCarlMen-
ger(1840-1921).NatomiastSzwajcarMarie-Esprit-LéonWalras(1834-1919)
stworzyłwLozannietzw.szkołęmatematyczną(inaczejlozańską).Szkołyte
skoncentrowałysięnazjawiskachsubiektywizmu,awięcindywidualnejoceny
użyteczności(zarównojednostkowejproduktu,jakicałkowitej,czyliużytecz-
nościkilkujednostek,włączniezostatnią,którazaspokajapotrzebęcałkowicie).
Wcentrumichzainteresowaniabyłateoriawartościorazcenwaspekcieoceny
konsumentalubużytkownika.Rewolucjamarginalnaniebyłapowszechnie
zauważona,datujesięjąnaok.1871r.,alenkrańcowaużyteczność”pojawiała
sięjakoproblemjużwcześniej-Gossen(1854),Jevons(1862),Menger(1871),
Walras(1874).
Kwestiąpodstawowądlamarginalistówbyłobadaniestopniazadowoleniaczy
przyjemnościzwiązanychzposiadaniemczykonsumpcjąpierwszejinastęp-
nychjednostekdobra.
prawaGossena
wartość
Wrezultaciestwierdzono,żeużytecznośćkażdegodobraczyusługi,przyza-
łożeniuniezmiennościinnychczynników,zmniejszasięwrazzewzrostem
wolumenu,czyliżeużytecznośćkrańcowakażdejnastępnejjednostkidobra
spada(IprawoGossena),aużytecznośćcałkowitarośnieażdoosiągnięciastanu
zaspokojenia,czylikonsumentmaksymalizujeużytecznośćwtedy,gdykwotę
dodyspozycjiprzeznaczanazakupróżnychdóbr,takabyzostatniejjednostki
pieniądzaskierowanejnazakupkażdegozdóbrosiągaćjednakowyprzyrost
satysfakcji(IIprawoGossena).Użytecznośćostatniejinajmniejpożądanej
jednostki,czyliużytecznośćkrańcowa,wyznaczawartośćwszystkichinnych
jednostekdobralubusługi.
Użytecznośćpomagatakże(choćtylkoczęściowo)odnieśćsiędoproblemu
wartościorazceny.Gotowośćzapłaceniazaostatni(czylinajmniejpożądany)
egzemplarzdanejcenyustalałajejobowiązującypoziom.Krańcowośćmiała
znaczeniewsensietakżepodażowym,tzn.wpływałanakosztyprodukcji(także
