Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Naukaprawaadministracyjnegojakodyscyplinanaukowa
1.5.AdministracjaiprawoadministracyjnewXX–XXIw.
25
1.5.1.Interwencjonizmpaństwowy
KrachnaWallStreetw1929r.zapoczątkowałogólnoświatowykryzysgospodarczy.Po
objęciuurzęduprezydentaStanówZjednoczonychAmerykiPółnocnejprzezFranklina
DelanoRooseveltarozpoczętoprogramdziałańantykryzysowych,określanyjakonNowy
Ład”(ang.NewDeal).Miałonspowodowaćzwiększeniesiłynabywczejludnościoraz
pobudzeniegospodarkiprzezwzrostcen.Wjegoramachuchwalonom.in.przepisy
regulującewarunkizatrudnienia-określonomaksymalnyczaspracy,minimalnepła-
ce,dolnąigórnągranicęwiekuzatrudnienia,wprowadzonotakżeubezpieczeniaod
wypadków,emeryturyiinneświadczenia.Podjętonawielkąskalęrobotypubliczne
wsferzeinfrastruktury-budowanoautostrady,mosty,kanały,lotniskaielektrownie
wodne,regulowanorzeki.UtworzonoUrządNadzorunadRolnictwem(ang.Agricul-
turalAdjustmentAdministration),którypodjąłdziałaniamającenacelupodniesienie
cenpłodówrolnych.Urządtenm.in.wykupywałnagromadzonezapasyorazwypłacał
specjalneodszkodowaniafarmerom,którzyograniczylipowierzchnięupraw.
SukcesnNowegoŁadu”doprowadziłdoprzekonaniaoodpowiedzialnościpaństwaza
rozwójgospodarczyorazokoniecznościbezpośredniejinterwencjipaństwanarynku
iwpływanianaprzebiegprocesówgospodarczych.Celeminterwencjipaństwajest
tworzeniemiejscpracyfinansowanychprzeztopaństwoorazzasilaniegospodarki
pieniędzmizebranymizpodatkówwokresiedekoniunktury,awokresiekoniunktury
ograniczaniepodażypieniądza.
Politykainterwencjonizmumożebyćrealizowanazapomocąróżnorodnychinstru-
mentów,takichjakpolitykapieniężnaifiskalna,dotowanienierentownychprzedsię-
biorstw,nacjonalizacjaposzczególnychprzedsiębiorstwlubcałychdziałówgospodarki,
bezpośrednieinwestycjepaństwawokreślonychdziedzinachgospodarkiczyszeroko
zakrojoneprogramyrobótpublicznych.
Teoretyczneuzasadnieniewekonomiidlainterwencjonizmupaństwowegostanowią
praceJohnaM.Keynesa.Byłyonekwestionowaneprzezprzedstawicielitzw.szkoły
austriackiejorazszkołychicagowskiej.
Zwolennicyszkołyaustriackiejuważają,żeprocesygospodarczecharakteryzująsiędużą
doząniepewnościistałymizakłóceniamirównowagi.Państwomazamałoinformacji,
abyzastąpićwolnyrynekwprocesachoptymalnejalokacjidóbr.Wolnyrynekzapewnia
natomiastodpowiednioszybkiepozyskiwanie,weryfikacjęiocenęinformacjinatemat
procesówgospodarczych.Prawidłowefunkcjonowaniewolnegorynkuwymagaswobody
kształtowaniasięcenorazistnieniaswobodnejkonkurencji.
