Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.
Postrzeganiemarki-kontekstpsychologiczny
13
turekczyKrólewnaŚnieżka,wtedycechanrzeczywisty”nabieraistotnejwartości
diagnostycznej.
Ludzieporządkująobiektywgrupy,abyzredukowaćilośćdanychiułatwić
sobieprzetwarzanienapływającychinformacjizotoczenia.Zbiorytworzonesą
wtakisposób,abymaksymalniezwiększyćpodobieństwopomiędzybodźcami
zawartymiwjednymskupieniuorazróżnicemiędzyobiektamizaliczanymido
innychskupień.Wwynikudodawania,czyteżusuwaniaobiektów,możnawpły-
nąćnazmianęwsposobiegrupowania.Relacjapomiędzydiagnostycznością
agrupowaniemnosinazwęhipotezydiagnostycznościipoleganatym,żezmia-
nazawartościskupieńzwiększawartośćdiagnostycznącech,naktórychzostały
opartenoweskupienia,tymsamympowodującwzrostpodobieństwaobiektów
posiadającychtęwłaśniecechę.Jednymzbardziejpopularnychbadańtestujących
słusznośćhipotezydiagnostycznościjesteksperymentwykorzystującydwazesta-
wyschematycznychtwarzy,któregowynikwskazałjednoznacznienazależność
podobieństwaodsposobugrupowania(Tversky,1977).
Diagnostycznośćwprzeciwieństwiedointensywnościcechyjestbardzowraż-
liwanazmianękontekstu.Wchwili,kiedykontekstzostajepowiększonyopewną
liczbęelementówwzbiorze,niektórecechy,początkowojednakowedlawszystkich
obiektówpierwotnegoskupienia,mogąprzestaćbyćwspólnymidlawszystkich
elementówposzerzonegozbioru.Efektposzerzeniakontekstudziaławtakispo-
sób,żecechyniemającepoczątkowowłaściwościdiagnostycznejumożliwiającej
dokonanienaichpodstawiekategoryzacji,wmomencieposzerzeniakontekstu
mogąnabyćtakąwartośćitymsamymspowodowaćzwiększeniepodobieństwa
bodźców,któreposiadająowecechy.Podsumowując-woryginalnymkontek-
ściepodobieństwoparyobiektówjestzazwyczajmniejsze,niżichpodobieństwo
wposzerzonymkontekście.
TeoriapodobieństwacechTverskiegobyławykorzystywana,testowana
iuszczegóławianawrożnychdziedzinachpoznawczegozachowaniasięczłowie-
ka,m.in.wprzetwarzaniuobrazów(Rorissa,2007),wprocesachkategoryzacji
(Pothos,Hahn,Prat-Sala,2010;Verguts,Ameel,Storms,2004)atakżewbudowa-
niualgorytmówdopasowaniamodelukontrastowegododanychpodobieństwa
(Bearden,2005).
Niewielejednakzwracanouwaginawewnętrznąstrukturęteoriipodobień-
stwacech,wktórejwagacech(diagnostyczność)wokreślaniupodobieństwamię-
dzydwomaobiektamimożebyćmodyfikowananietylkozmianąkontekstu,ale
takżeprostymfaktem,czysąonewspólneczyróżnedlatychobiektów.Dlaprzy-
kładu,jeślidanyobiektjestpodobnydoobiektuidealnego,toichwspólnecechy
sązawszepozytywne.Dziejesiętak,ponieważstrukturacechobiektuidealnego
zzałożeniaskładasięwyłączniezcechpozytywnych.Natomiastcechyróżniące
wspomnianeobiekty,mogąbyćtakżenegatywne.Wtedywagatakichcechmoże
byćróżna-dlapozytywnychcechmniejsza,adlanegatywnychwiększa.Taką
