Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
15
Oprzeważnieokolicznościowejtwórczościtegoautorawiększości
drukowanychzagadekweselnychStanisławSalmonowiczpisze:
WedukacjiliterackiejSzenknechta,którejmożemysiędomyślaćtylkopo
płodachpióra,erudycjawyniesionazlekturystarożytnychwzorówłączy-
łasięznaturalnymzamiłowaniemdosatyrycznegowidzeniaświata,przy
czymmoralizatorskasatyraniewykluczałazamiłowaniadohumoruru-
basznego,wyrosłegozapewnenapilnejlekturzepolskiejliteraturybaro-
kowej,zarównowyższego,jakiniższegolotu.CzySzenknechtbyłrzeczy-
wiściepoetą?Możnazapewnewtowątpić,aczodrobinysatyrycznejweny
irubasznejinwencjitrudnomuodmówić.Żyłwepoce,którapisaniewier-
szyuważałanadalzaswegorodzajuflpracęuczoną”,kunszt,którymożna
opanowaćprzedewszystkimprzezodpowiedniestudiaszkolne:naukępoe-
tyki,technikipoetyckiejoraznaśladowaniewzorów.Nazasobybarokowej
pomysłowościSzenknechtawpływaławięcgłówniejegowiedzawzakresie
starożytności,niezbytmożegłęboka,alepozwalającazasiedlićkartypa-
negirykówbóstwamiisymbolamipoetyckimiorazrekwizytamidobrze
znanymiwszystkimówczesnymwykształconymmieszczanomzlektury
klasykówgreckichirzymskich.NadewszystkojednaknieobcebyłySzenk-
nechtowiróżnefraszkiikrotochwilestaropolskie.Czerpałpełnymiręka-
mizinwencjibarokowychfraszkopisarzyiretorówpolskiegowiekuXVII21.
NapytanieStanisławaSalmonowiczaflCzySzenknechtbyłrzeczywiście
poetą?”przynajmniejwstępniemożeodpowiedziećkażdy,ktoprzeczy-
tawydanetuwierszeweselne.Słowaflodrobinysatyrycznejwenyiru-
dawałtakżekalendarze,parałsiępisywaniem»gazetekpisanych«iwsumieusiło-
wałżyćprzedewszystkimzeswegopióra,coniebyłowówczasłatwymprzedsię-
wzięciem.NiewszystkieutworySzenknechtasięzachowały.Najpewniejczułsię
wświeciesatyryirubasznej,frywolnejfraszkibądźnaniwiepanegiryków,wktó-
rychbarokowąinwencjęłączyłzeswąuczonością,czerpanązmitologiistarożytnej.
Dlaliteraturypolskiejpozostałautoremkilkunastutekstówfrywolnych,tzw.gadek
lubtoruńskichzagadekweselnych,jakikilkusatyr,atakującychgłównieprzywary
kobiece.TwórczośćSzenknechta,aczniewysokiegolotu,pozostajecennymdoku-
mentempolskiejkulturymieszczańskiejToruniauproguczasówsaskich”
.S.Sal-
monowicz,KulturaumysłowaToruniamiędzybarokiemaoświeceniem,[w:]Histo-
riaTorunia,t.2,cz.3:Międzybarokiemioświeceniem(1660-1793),red.M.Biskup,
Toruń1996,s.361.
21Tenże,PiotrSzenknecht–satyrykiwierszopisfrywolnywXVIII-wiecznym
Toruniu,s.51–52.
