Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Zakorzenienie,wykorzenienie;metaforawrefleksjisocjologicznej
teżoichpostępującejerozji,utracieznaczenia,nieprzerwanymwyczer-
pywaniupierwotnegosensu,coprowadzidostanu,kiedymożemyjuż
mówićometaforachwygasłych.
Metaforawteoriachsocjologicznych
Powyższeuwagijaknajbardziejodnosząsiędoanalizijęzykasocjolo-
gii,któraodswoichpoczątkówodwołujesiędometafor,aleodniedawna
przyjmujemetaforęzaprzedmiotrefleksji.Wjejramachrysująsiędwa
kierunki;jedentopotoczneDmetaforyzowanie”,którepowinnostaćsię
przedmiotembadaniasocjologów.Turner(2005:19)ujmujetowformie
następującegopostulatu:DUważam,żeinteresującymćwiczeniembyło-
byprzebadaniekluczowychsłówiwyrażeńnajważniejszycharchetypów
pojęciowychczyteżmetaforpodstawowychwokresie,gdypojawiłysiępo
razpierwszywswympełnymspołecznymikulturowymotoczeniu,oraz
gdynastępniepodlegałyekspansjiimodyfikacjiwzmiennychpolachsto-
sunkówspołecznych”.Drugikierunekwiążesięzpostulatemtraktowania
metaforyjakonośnikawiedzy,epistemologicznejkonstrukcjisłużącejbu-
dowaniuteoriisocjologicznej,akluczowepytaniadotyczyłybyjejDnau-
kowejefektywności”.PytaniateJohnUrry(2009:40)formułujenastę-
pująco:cosprawia,żeteorieopartenametaforzesąakceptowanebądź
odrzucane?Czyożywotnościteoriimogłabystanowićtrafnośćlubnietraf-
nośćwspierającejjąmetafory,umożliwiająctymsamymocenęmetafor
zpunktuwidzeniaichDteoretycznejproduktywności”?
Poszukującodpowiedzinatakpostawionepytania,zastanówmysięnad
zasadnościąużyciametaforwteoriisocjologicznejnakilkuwybranych
przykładach.Zaczniemyodnajbardziejznanej,przywołanejprzezErvinga
Goffmanametaforyteatru,zapomocąktórejkonstruowałperspektywędra-
maturgicznąjakokolejnąpostrukturalnej,politycznej,ekonomicznejikul-
turowejperspektywiesocjologicznejanalizy.Metaforateatruokazałasię
jednocześniepłodnymzabiegiemmetodologicznym;jejużyciedostarczyło
całegozestawupojęćzapożyczonychDzjęzykasceny”,budującychdrama-
turgicznąanalizęujmującąinterakcjeiinstytucjeDzpunktuwidzeniamani-
pulacjiwrażeniami”.Goffmanwskazujejednakgranicejejwykorzystania.
Metaforateatruposłużyłamujakopunktwyjściawbudowaniuanali-
tycznejperspektywyiformułowaniupytań,dostarczyłapojęćdoanalizy
strukturyspołecznychkontaktów,leczniczymrusztowaniebyłakonstruo-
wanazmyślą,żekiedyśtrzebająrozebrać,byprzejśćdodalszychanaliz
porządkuinterakcyjnego(Goffman1981:325).
