Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zakorzenienie,wykorzenienie;metaforawrefleksjisocjologicznej
15
kierujeuwagęnaanalityczneobszary,wktórychgościcorazwięcejrównie
metaforycznychzwrotów,takichjakwykluczenie,marginalizacja,gettoiza-
cja.Kontrastmiędzysiłąwyrazu,jakąniosątemetafory,aoczekiwaniami
codoichuściśleńwtedy,gdystająsiępojęciamifunkcjonującymiwśrodo-
wiskuakademickim,takżeituwywołujespory.Pojawiasiębowiemproblem
napięciamiędzymobilizującymodziaływaniemmetaforycznejretoryki
apotrzebąjejprecyzji,gdyzaczynabyćtraktowanajakopojęcielubzmien-
na.ZaprzykładniechposłużywyrażenieDspołecznewykluczenie”,które
jakozmiennasprawiaDoczywistekłopotypomiaru(ł),któreniedająsię
rozwiązaćzapomocąpróbbudowaniaprostychindeksów”(Frieske2008:
22).ZdrugiejzaśstronyjakomobilizującaDsiłąwyrazu”metaforaodzna-
czasiężywotnością,czegoprzykłademjestszybkośćjejprzyswajaniaprzez
kolejneinstytucje.DTermin«społecznewykluczenie»(ł)powstałwlatach
70.XXwiekudośćprzypadkowo,wceluopisanianieszczelnościfrancu-
skiegosystemuzabezpieczeniaspołecznego,zrobiłoszałamiającąkarierę
wbiurokratycznychestablishmentachówczesnejEuropejskiejWspólnoty
Gospodarczej,anastępniezakorzeniłsięwjęzykuurzędnikówKomisjiEu-
ropejskiej(ł).Wśladzabiurokratycznymfrazesemposzłypieniądzefun-
duszystrukturalnych,terminsocialexclusionzaśtrafiłrównieżdojęzyka
akademickichnaukspołecznych,zastępującznanyzsocjologicznejklasyki
termin«społecznamarginalność»”(Frieske2008:21).
Powyższeprzykładywskazująnasprzecznośćoczekiwańwobecme-
taforycznegojęzykanaukspołecznych.Mobilizującasiłametaforprzeja-
wiającasięteżwzdolnościwyrażaniazróżnicowanychdoświadczeńspra-
wia,żechętniesąużywanewdyskursiepublicznym,politycespołecznej,
manifestacjachgrupowychinteresów.Jednaktraktowanejakopojęcialub
zmiennewdyskursieakademickimspotykająsięzoczekiwaniemsprosta-
niadefinicyjnymkryteriom.Toteżwposzukiwaniuprzykładówrozwią-
zywaniategodylematunależałobyprześledzićtedyskursynaukspołecz-
nych,wktórychwymienionemetaforyprzybierającharakterkluczowych
pojęć,aichdefiniowaniewiążesięzposzukiwaniemodpowiedzinapyta-
nieopodstawyregulacjiróżnychaspektówżyciaspołecznego.Otokilka
klasycznychprzykładów.
Wdyskusjinaddemokracjąmożnawskazaćperspektywy,wktórych
uczestnictwojesttraktowanejakojejcechadefinicyjna.Dotakichnależy
koncepcjademokracjiuczestniczącejRobertaDahla,którypisze:Dmoralna
wartośćdemokracji,atymsamymwznacznymstopniuijejuzasadnienie,
zależećbędzieodwyznaczeniazakresuuczestnictwawrządzeniu”(Dahl
1995:41).Konsekwencjątakiegozałożeniajestposzukiwanieodpowiedzina
pytanieokryteriategożuczestnictwawpodejmowaniuwiążącychzbioro-
wychdecyzji.Będątojednocześniekryteriabarierdostępuiwykluczenia.
WedługDahlauczestnictwowzbiorowychdecyzjachwymagakompetencji.
