Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Językimowa
Odpowiedźnapytanie,cotojestjęzykiczymjestmowa,tylkozpozoruwydajesię
banalna.Każdazosóbposługującychsiędanymjęzykiemmożeintuicyjnieokre-
ślić,corozumieprzeztopojęcie.Językujmujesięzwyklejakosynonimkomu-
nikowaniasięzapomocąsłówlubsposób-aczasemstyl-komunikowaniasię.
Wówczasmówisięnp.ojęzykulmowieciała,językuutworu,językuepoki,języku
internetu,językachprogramowaniaitp.Wtymkontekściemożnamówićrównież
ojęzykachzwierząt(np.delfinów,pszczół,orangutanów).Wprawdziewszystkie
zwierzętapotrafiąsięzesobąporozumiewać,aleniewszystkiepotrafiąmówić,czyli
posługiwaćsięwsposóbcelowyabstrakcyjnymiznakamidźwiękowymi(słowasą
zbudowanezdźwięków),atymbardziejpisać,czyliwykorzystywaćdoporozumie-
waniasięgraficzneznakijęzykowe(wyrazyzapisanezapomocąliter).
1.1.Definicjejęzykaimowy
Wkontekstachzwiązanychzwymianąinformacjizapomocąsłówterminjęzyk
rozumiesięjakozespółustabilizowanychzwyczajówkomunikacyjnychdanej
wspólnotyetnicznej,któreustaliłysiępodczasporozumiewaniasię.Owezwyczaje
obejmująznakiiregułyichużycia,czylikonwencje.
Mowa1musibyćrozumiananiecoinaczejniżjęzyk.Stanowionazdolnośćdoposłu-
giwaniasięjęzykiemprzezczłowiekawrelacjachzinnymiczłonkamispołeczności.
1Ośrodkiwytwarzaniamowyznajdująsięwmózgu.Zaczynnościjęzykoweodpowiedzialnajest
lewapółkulamózgowazokolicąBroki.Wtensposób(odnazwiskaodkrywcytegoobszaru-Paula
Broki)nazywanajestczęśćwieczkowaitrójkątnazakrętuczołowegodolnego,odpowiedzialnaza
łączeniegłosekwwyrazyizdaniaorazzaformułowaniepłynnychwypowiedzi.Zkoleiośrodek
Wernickego(nazwaobszarupochodziodjegoodkrywcy,CarlaWernickego)toobszarkorymózgo-
wejznajdującysięwtylnejczęśćzakrętuskroniowegogórnego,obejmującymechanizmyrozumie-
niaznaczeniaposzczególnychsłów.Kierujeprocesamirozpoznawaniagłosek,morfemów,wyrazów
izdań.Uszkodzenietegoośrodkasprawia,iżwarstwabrzmieniowawypowiedzijestwprawdzie
prawidłowa,leczmimotokomunikatjestcałkowicieniezrozumiały.Dużąrolęwwytwarzaniumowy
odgrywateżkoraruchowa,zwłaszczajejobszaryodpowiedzialnezaruchyjamyustnej.Ponieważ
obaośrodkiznajdująsięwokółbruzdybocznej,zwanejbruzdąSylwiusza,określasięjełączniejako
okołosylwialnąokolicęmowy(zob.Kurcz2000:46-55).Zzaburzeniamipracytychośrodków,spo-
wodowanymiorganicznymuszkodzeniemodpowiednichstrukturmózgowych,związanesąkonse-
kwencjewpostaciafazji(częściowegolubcałkowitegozaburzeniamechanizmówprogramujących
czynnościmowyuczłowieka,któryjużuprzedniojeopanował).
