Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1040Akwizycjajęzykanaturalnego
znakiużywanedokomunikowaniacorazbardziejzłożonychsensów.Znakjako
zasadajęzykaludzkiegozacząłfunkcjonowaćwproduktywnymiotwartymsyste-
mie,podlegałkombinowaniuwedługstabilizującychsięreguł.Toodróżniajęzyk
ludzkiodograniczonychizamkniętychzbiorówsygnałówkomunikacyjnychzwie-
rząt.Wytworemspołecznym(izarazemkulturowym)jestwięcnietylkosamznak,
aleprzedewszystkimzłożonośćsystemowajęzykaludzkiego.JaktwierdziFranci-
szekGrucza-podsystemy:leksykalny,morfologicznyisyntaktyczny,atakżefone-
matyczny(fonemy),anastępniegrafematyczny(litery)(Grucza2017a:21)powodują,
żejęzyktonskomplikowanyzbiór(system)tychregułoperacjonalnych,napod-
stawiektórychposzczególneosobytworzą,nadają(ł),odbierają(ł)irozumieją
wypowiedzijakookreślonesygnałyfizyczne,atakżeposługująsięnimi”(Grucza
2017b:39).
23
1.4.Akwizycjajęzykanaturalnego
Akwizycjajęzykajakonieuświadomioneprzyswajaniegoiakwizycjamowyjako
nabywanieumiejętnościkomunikacji,czyliporozumiewaniasięzajegopomocą
(por.Banaszkiewicz2016:72-73),sączynnościamizachodzącymiwontogenezie,
awięckażdorazowowrozwojuosobniczym.Terminakwizycjiodnosisiędojęzyka
ojczystego,rodzimego(ang.mothertongue,nativelanguage),doświadczanego,
nabywanegoiużywanegoprzezdzieckojakopierwszy(L1,ang.frstlanguage),zaś
uczeniesięjęzykatoświadomeicelowenabywaniekolejnychjęzyków(L2,L3ł).
Przedstawiajączagadnienienabywaniajęzykaprzezdziecko,należydookreślić
wskazanewyżejwyrażenia:akwizycjamowyorazakwizycjajęzyka,któreróżnią
sięzakresowo,choćwzajemniesiędopełniają,aczasemsąnawettraktowanesyno-
nimicznie.Wpierwszymprzypadkuakwizycjamowybędzieodnosiłasiędocało-
ścizjawiskzwiązanychzprzyswajaniemsposobówporozumiewaniasiędziecka,
zposzczególnymisprawnościamikomunikacyjnymi,zaśnabywaniejęzykaoraz
językdzieckabędązwiązanezprzyswajaniemsystemuleksykalnegolubgrama-
tycznegoalboichwłaściwościnatymetapierozwoju(Porayski-Pomsta2011:176).
Doopisaniamechanizmówakwizycjiwykorzystujesięzwykledwapodejścia
teoretyczne.Jednoznichbierzepoduwagędużąrolęczynnikówwewnętrznych
(psychogenezajęzyka):biologicznychimentalnych,dziękiktórympourodzeniu
umysłdzieckadysponujezdolnościamiumożliwiającymiprzyswajaniejęzyka,
uruchamianymiwrazzekspozycjąnabodźcejęzykowe(zob.Hickmann2003:
426),drugiezaśdajepierwszeństwoczynnikomzewnętrznymocharakterzespo-
łecznym.Pierwszepodejścieeksponujemechanizmprzyswajaniajęzyka(ang.
languageacquisitiondevice,LAD).Zakładaonistnieniewrodzonejgramatyki
