Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przypadekginącegojęzykanależałobyanalizowaćosobno.
Wkażdymjęzykuzawartajestinnakultura,przechowywana
innatradycja,wiedzaoświecieisposóbodczuwaniaota-
czającejrzeczywistości.Naswoistycharakterkażdejgrupy
wpływmacałajejhistoria,relacjespołeczne,związkizsą-
siednimigrupamiiszereginnychczynnikówpsychospołecz-
nychiekonomicznych.
Językimniejszościowe,którenieposiadająoparciawor-
ganizmiepaństwowym,którychistnienieiprzetrwanieza-
leżnesąwyłącznieodsamoorganizacji30,znajdująsięwróż-
nychsytuacjach,astopieńicharakterichzagrożeniajest
odmienny.Wpływnaichpołożeniemawieleczynników,
odnoszącychsięnietylkodosamychjęzyków,aleteżdo
całejwspólnotyjęzykowej.Należytuwymienićhistorię
mniejszościistopieńjejodejściaodjęzyka,stopieńutraty
prestiżuprzezjęzyk,acozatymidzie–takżepoczucia
negatywnejtożsamościczłonkówkulturmniejszościowych
iichasymilacjizkulturąwiększościową.Zdrugiejstrony
mamydoczynieniazezmianąsposobużycia,migracjąwe-
wnątrz-izewnątrzpaństwowąprzedstawicielikulturmniej-
szościowych.Różnajesttakżekondycjaekonomicznare-
gionów.Winnejsytuacjiznajdująsięgrupyposiadające
tradycjepiśmienne,materiałyedukacyjne,literaturęwewłas-
nymjęzyku(np.Bretończycy,Baskowie,Łużyczanie),win-
nej–temniejszości,któredopierodokonująstandaryzacji
ikodyfikacjijęzyka,ustalająkanon,któregomożnanauczać
dzieciwszkołach(językgallowBretanii,językkaszubski).
Innajestsytuacjajęzyka,którybyłkiedyśjęzykiemsilnie
zakorzenionymimiałzagwarantowanemiejscewzbioro-
wychreligijnychczyedukacyjnychpraktykachspołeczności,
inna–jeślidotakichpraktykjestdopierowprowadzany.
Ogromnywpływnaochronęjęzykamatakżejegostatus:
30Wodróżnieniuodmniejszości,któremająoparciewinnychor-
ganizmachpaństwowych(np.mniejszośćlitewskawPolsceczyduńska
wNiemczech).Winnejsytuacjiznajdująsiętakżemniejszości,któreza-
mieszkująnaterytoriumkilkupaństw,posiadającprzynajmniejwjednym
znichmocnąpozycję(np.BaskowiewHiszpaniiiFrancji).
28
