Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JęzykowyobrazKaszubdawniejidziś
13
długątradycję9próbystworzeniakaszubskiegojęzykaliterackiegoprzybraływy-
bitnienasile.Obserwowaneobecniedziałaniałącząsięniewątpliwiezdoniosłym
dlaspołecznościkaszubskiejfaktem,iż6stycznia2005rokuSejmRzeczpospolitej
Polskiejprzyjąłustawęomniejszościachnarodowychietnicznychoraznadałka-
szubszczyźniestatusjęzykaregionalnego.Powstającyobecniejęzykkaszubskiwza-
mierzeniujegoobecnychtwórcówzająćwięcmamiejscesilniezróżnicowanych
dialektów,którychznajomośćwmłodszympokoleniuzaczęłazanikaćwniepoko-
jącymtempie.
Dziśjesteśmyświadkamiwieluprzemyślanychpoczynańinteligencjikaszub-
skiej,którapragnietęnowąwersjęobdarzyćjaknajszybciejwszystkimicechami
współczesnegojęzykaliterackiegoiwprowadzićwżycienietylkowznormalizo-
wanejpostacipisanej,lecztakżewpostacimówionej.Celowitemumająmiędzy
innymisłużyćsłownikizpropozycjaminazwnowychdesygnatówipojęćnieistnie-
jącychwżywychdialektach10,różnegotypupodręcznikiielementarze,aostatnio
równieżprzeznaczonedlamłodychczytelnikówbajkiikomiksy.Promowanieno-
wejformyjęzykaodbywasięzapomocąprasy,radiaitelewizji,jestteżjużoddawna
obecnewkościele:wkazaniachiwmodlitwachorazwtakzwanejliturgiisłowa
wczasiemszypolsko-kaszubskichodprawianychregularniewniektórychkościo-
łach.GruntdlaowejliturgiiprzygotowałydwakaszubskietłumaczeniaNowegoTe-
stamentu,dokonaneprzezFranciszkaGruczę(1992)iEugeniuszaGołąbka(1993)11,
uzupełnioneKsięgąpsalmówskaszëbionëchprzeztegoostatniego(1999)12,atakże
grafawspółczesnychKaszub,[w:]J.Borzyszkowski,J.Mordawski,J.Treder,Historia,geogra-
fa,językwspółczesnychKaszubów,Gdańsk1999,s.104.
9
Por.:E.Breza,Kształtowaniesiękaszubskiegojęzykaliterackiego,[w:]Obrazjęzykowy
słowiańskiegoPomorzaiŁużyc.Pograniczaikontaktyjęzykowe,podred.J.Zieniukowej,
Warszawa1997,s.247-256;Kaszubszczyzna.Kaszëbizna,podred.E.Brezy,Opole2001
(seriaNajnowszeDziejeJęzykówSłowiańskich);J.Treder,Historiakaszubszczyznyliterackiej,
Gdańsk2005;tenże,Spòdlowówićdzaòkaszëbiznie,Gdańsk2009,s.33-42.
10
Por.:A.Labuda,Słownikpolsko-kaszubski,Gdańsk1981,tenże,Słowórzkaszëbsko-pòlsczi,
Gdańsk1982(gdziewystępuje580słówopatrzonychkwalifikatoremneol.[neologizm]);
J.Trepczyk,Słownikpolsko-kaszubski,I-II,Gdańsk1994(liczący60tysięcypolskich
hasełwyrazowychopatrzonychczęstoparomasynonimicznymiwyrazamikaszubskimi,
wtymrównieżlicznymineologizmami,podanymiużytkownikomniejakondowyboru”);
E.Gółąbk,Kaszëbsczisłowórznormatiwny,Gdańsk2005(napisanywyłączniepokaszubsku
iobejmujący23tysiącewyrazów).Winterneciedostępnajestponadtodlazainteresowanych
roboczawersjazaprojektowanegona5tomówWielkiegosłownikapolsko-kaszubskiego
EugeniuszaGołąbka.
11KaszëbskóBiblëjó,NoviTestament,IVEvanjelje.Złacëznëprzełožëłnakaszëbszczijãzëk
ks.FranciszekGrucza,Poznań1992;SwiętćPismionaNowćgoTestameńtu,napodstawieBi-
bliiTysiącleciaskaszëbiłEugeniuszGółąbk,Gdańsk-Pelplin1993.
12Knćgapsalmów,napódstawieBibliiTysiącleciaskaszëbiłEugeniuszGółąbk.
