Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
miast-państw,wktórymdobrapartykularneustępowałydobrupaństwa.Dobro
poliswymagałopodporządkowaniazestronyobywateli,którychżyciebyłopod-
ległesłużbiepublicznej.WtymokresieżyłSokrates,PlatonorazArystoteles,
którydoświadczyłrównieżzażyciaupadkumiast-państwinarodzinimperium
macedońskiego.Wczasachwspółczesnychetosnurtuklasycznegoorazpolisod-
żyłzasprawątradycjirepublikańskiejorazfilozofiikomunitariańskiej.
Pookresiepodporządkowaniawspólnociepolitycznej,wktórejindywidu-
alnedobrozostałoograniczonewyłączniedosferyprywatnej,nastąpiłkryzys
państwowości.Zapoczątkowałontzw.okreshelleński.Koncentracjanapolis
ustępowała,azaczętozastanawiaćsięnadjednostkąijejroląwświecie.Dotych-
czasowewartościzostałyzakwestionowane,czegoefektembyłodojściedogło-
sucyników,stoikówiepikurejczyków.Wobectego,żewspólnotaprzestałabyć
interesującymobiektemrozmyślań,podjętodociekanianadmiejscemjednostki
wświecie.Okreshellenistycznypostrzeganyjestjakozaczątekstanowiskaindy-
widualistycznego,którywczasachwspółczesnychnajczęściejprzybieraformę
filozofiiliberalnej.
Niniejszyrozdziałnierościsobiepretensjidocałkowitegowyczerpaniate-
matu,azawartewnimuwagimająwyłącznienaceluprzybliżenieindywidu-
alistycznegoorazwspólnotowegospojrzenianadobronaprzestrzenidziejów
filozofii.
1.Etymologiapojęciadobra
Terminndobro”wywodzisięzestarożytnejGrecji,gdzierzeczownik
agathonokreślałprzedewszystkimpożytek,korzyść,zysk,mienie,majątekczy
dziedzictwo.Jakoprzymiotniktermintenbyłużywanywceluopisaniarzeczy
pożytecznej,cennej,korzystnejczyzbawiennej.Natomiastodeu(dobry)na-
zwęwzięłaeudajmonia(składającasięzgr.euorazdaimon-duch),czylisłowo
używanenaokreślenieszczęściaipowodzenia.Łacińskiebonumbyłookreśle-
niemdodatkowowzbogaconymotakieznaczeniajak:pomyślność,powodzenie,
szczęście,zaletaczycnota.Etymologicznienarodzinypojęciadobrazwiązane
byłynadewszystkozwaloramiekonomicznymirzeczy10.Filozoficzneznaczenie
dobrunadanezostałodużopóźniejiobejmowałonietylkopożytekiprzyjem-
ność,aleteżdoskonałość,prawdęczypiękno11.WstarożytnejGrecjidobroczęsto
występowałoobokpiękna,cookreślanomianemkaloagathia(gr.kalospiękny,
aghatos-dobry).DoczasówSolonawartościtebyłynierozłączneistanowiły
elementkulturyiwychowania12.
10A.Maryniarczyk,Bytadobro,[w:]Spórodobroł,s.33-52.
11A.Niemczuk,Filozofiadobraprzedpowstaniemaksjologii,Lublin1994,s.25.
12G.Vesey,P.Foulkes,Filozofia.Słownikencyklopedyczny,Warszawa1997.