Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
żewtymspołeczeństwiekonsumpcjaniebyłaobecna.Onabyłaobecna,ale
cechąkonstytutywnąowegospołeczeństwabyłapraca,pracaopłacana.Zaro-
bionepieniądzemożnabyłoprzeznaczyćnaniezbędnąkonsumpcję,aresztę
pieniędzyzaoszczędzić.Oiledylematspołeczeństwaprodukcyjnegosprowa-
dzałsiędotegoDczypracowaćabyżyć,czyżyćbypracować”,otyledylemat
światakonsumpcjimożnasprowadzićdoformuły,Dczykonsumujemy,aby
żyć,czyteżżyjemy,abymóckonsumować”.Baumanwzwiązkuztympyta
D[ł]czyciąglejeszczepotrafimyoddzielićżycieodkonsumpcjiiczyczujemy
takąpotrzebę”5.Możnazatemprzyjąć,iżpełnoprawnymuczestnikiemświata
konsumpcjijestktoś,dlakogogranicapomiędzyżyciemakonsumpcjąjest
nieostra,ktoś,ktowogóleniewidzipowodu,abywyznaczyćliniędemarka-
cyjnąiniezbytczęstojąprzekraczać.Byciekonsumentemtoswoistagra,która
wbrewpozoromnieograniczasiędozaspokojenianietylepotrzeby,ażądzy
kupowania,nabywaniaigromadzeniawszelkichdóbrmaterialnychdlanich
samych.Wtejkonsumenckiejgrze,wktórącorazczęściejzaczynamygrać,
chodzigłównieoto,abywzbudzaćwsobiecoraztonowewrażenia,corazto
nowepożądaniaD[ł]pożądanieniepożądazaspokojenia.Wręczprzeciwnie,
pożądaniepożądapożądania”6.
Aksjologicznychpodstawświatakonsumpcjimożnaszukaćwprzemianach
szerokorozumianejwartościekonomicznej,adokładniejrzeczujmując,pró-
bieodejściaodkoncepcjiDawidaRicardoiKarolaMarksa.Ricardopunktem
wyjściarozważańdotyczącychwartościuczyniłkrytycznąanalizępoglądów
Smitha,twierdząc,iżfałszywąjesttezagłosząca,żewartośćzależyodilości
pracy,jakąmożnawprocesiewymianyotrzymaćzadanytowar.Piszącowar-
tościwymiennejtowarówużytecznych,Ricardopodkreśla,żeD[...]wypływa
zdwóchźródeł:zichrzadkościizilościpracyniezbędnejdoichotrzymania.
[...]Kiedywięcmówimyotowarachiichwartościwymiennejorazoprawach
rządzącychichwzględnymiocenami,mamyzawszenamyślitowary,których
ilośćmożnazwiększyćnakłademludzkiejpracyiwktórychprodukcjidziała
niczymnieskrępowanakonkurencja”7.
KoncepcjiRicardoprzeciwstawionotzw.subiektywistycznąteorięwarto-
ścisformułowanąnaprzełomieXIXiXXw.przezKarolaMengera,Stanley’a
JevonsaiLeonaWalrasa,arozwijanąwszkołachaustriackiej,angielskiejiwło-
skiej.Punktemwyjściatejteoriibyłatzw.hedonistycznazasadamaksymali-
zacjikorzyścijednostki.Chodzitupoprostuotypowązasadęhedonistyczną,
sprowadzającąsiędotwierdzenia,iżczłowiekwewszystkim,coczyni,szuka
5Tamże,s.96.
6M.C.TaylorE.Saarinen,Imagologies:MediaPhilosophy,London.Cyt.za:Z.Bauman,
Globalizacja,wyd.cyt.,s.99.
7D.Ricardo,Zasadyekonomiipolitycznejiopodatkowania,Warszawa1957,s.8-9.
