Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Nieograniczonawładzaszlachcicapolskiegowjegoposiadłościach
z1588rigłosiła,żenawetwsytuacji,gdystarostaścigainfamisabądź
bandytę,niebędziemógłbezzgodywłaścicielamajątkuprzeprowadzać
rewizjiposiadłościidokonywaćwniejjakichkolwiekaresztowań
16
iPra-
wowprawdzieprzewidywało,iżniewolnonikomuchronićwswoimdomu
ściganychprzestępcówkryminalnych,atakżeszlachcicauznanegoza
infamisaiTakiepostępowaniewłaścicieladworustanowićmiałoprze-
stępstwościganeprzezprawo,jednakżezgodniezprocedurąformalną
iprzedwłaściwymtrybunałemsądowymiDodajmy,iższlachcicosiad-
ły,oskarżonywnajcięższychsprawachkarnych,winienbyłodpowiadać
wzasadziejedynieprzedTrybunałemSejmowym–inawetwówczaspo-
zostawał,dziękiprzywilejowiszlacheckiemu,nawolnejstopieażdomo-
mentuorzeczeniawyrokuskazującegoiTakżedobraszlachcicaniemogły
byćzasekwestrowane,bądźskonfiskowane,bezprawomocnegowyroku
właściwegosąduiTegotypudalekosięgającaochronawolnościosobistej
szlachcicawynikałazprzekonania,dośćniestetymitologicznego,iżho-
norszlachcicanakazujemupoddaćsiędobrowolnieiostateczniewyroko-
wiskazującemuiRzeczjasna,iżwprzypadkachnieuniknionegosurowego
wyrokusprawcadążyłraczej–wtymczyinnymmomenciesprawy–do
uchyleniasięodskutkówwyroku,cojednak–zgodniezliterąprawa–wyj-
mowałogospodochronyprawaiZależnieodróżnychsytuacjiprawnych
(dodziśnawetwnaucehistoriiprawawpełniniewyświetlonych,zwłasz-
czanagrunciepraktykiwiekuXVIIipierwszejpołowyXVIIIwi),uchylający
sięodwymiarusprawiedliwościstawałsiębanitąbądźinfamisem
17
iNie
dasięzaprzeczyć,iżwepoceniepokojówwewnętrznychiwojen,zwłasz-
czawokresieod1648ri,przypadkiwywodzącychsięzeszlachtybanitów
czyinfamisów,ludzistawiającychsiępozalegalnymporządkiempraw-
nym,byłyzjawiskiemczęstymipoważniewpływałynastanbezpieczeń-
stwawpaństwieiJakjużjednakpowyżejparokrotniezaznaczałem,owa
mocnapozycjaprawnaiprocesowaszlachcicazależałajednakodtego,
16VL,opiciti,si1218iUstawagłosiładosłownie:„NiemająStarostowiewedwo-
rzechszlacheckichwywołańcówimać,chybabyimtegodozwoliłszlachcicdobrowolnie:
przyktórymchoćpozwolonymbraniuniemasiędziaćszkodażadnaonemuszlachcicowi,
uktóregobybyłbanitpozwany”iPrzepiszroku1588wywołałspóroujęciesłynnego
imożnegobanity,SamuelaZborowskiego,wmajątkujegosiostrzenicyWłodkowej(Pie-
karypodKrakowem)przezJanaZamoyskiego,poriopistejsłynnejsprawykryminalno-
-politycznejmegopióraw:SiSalmonowicz,JiSzwaja,SiWaltoś,PitavalKrakowski,tiIi,
(wydi4),Bielsko-Biała1993,si116–162i
17Nakoniecznośćstudiumhistoryczno-prawnegonatematbanicjizwracałemjużpa-
rokrotnieuwagę,poriopiciti,si130–132i
