Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
faktycznieNixonem?”.Rzeczywiściebyłobytobardzotrudno
stwierdzić,gdybyśmypatrzylinacałąsytuacjęprzezteleskop,lecznic
takiegotunierobimy.Doświatówmożliwychniestosujesiępytanie
epistemologicznetegorodzaju.Ajeślitozwrot„światymożliwe”
wywołujeukogośmyślostosowalnościtakiegopytania,topowinien
onpoprostuzarzucićtenzwrotiposługiwaćsięjakimśinnym
wyrażeniem,przykładowo„sytuacjakontrfaktyczna”,któremożebyć
mniejmylące.Jeślipowiadamy:„GdybyNixondałłapówkętakiemu
atakiemusenatorowi,toprzeforsowałbyCarswella”,towsamym
opisietejsytuacjizawierasięto,żemówimyoNixonie,Carswelluio
takimatakimsenatorze.Ponadtowydajesię,żepostulowanie,
iżmówimyopewnychjakościach,niejestwcalemniejnarażone
nazarzutyniżto,żemówimyopewnychludziach.Zwolennicyinnego
pogląduuważają,żemówieniaopewnychjakościachniedasię
zakwestionować.Niemówiąoni:„Skądwiemy,żetajakość(winnym
świeciemożliwym)jestjakościączerwieni?”.Sądząjednak,
żemówienieopewnychludziachmożnazakwestionować.Nie
rozumiemjednak,dlaczegowtymdrugimprzypadkumielibyśmymieć
kutemuwięcejpowodów.Sądzę,żebierzesiętozideiświatów
możliwychjakobędącychgdzieśtam,bardzodalekostądidającychsię
oglądaćtylkoprzezspecjalnyteleskop.Jeszczełatwiejszy
dozakwestionowaniajestpoglądLewisa.WedługLewisakiedy
mówimy:„WpewnychokolicznościachNixonprzeforsowałby
Carswella”,chodzinamwrzeczywistościoto,że„pewienczłowiek,
innyniżNixon,leczbardzogoprzypominający,przeforsowałby
pewnegosędziego,innegoniżCarswell,leczbardzo
goprzypominającego”.Byćmożejesttak,żepewienczłowiekbardzo
przypominającyNixonamógłbyprzeforsowaćpewnegoczłowieka
bardzoprzypominającegoCarswella.Aletoniepocieszyłobyani
Nixona,aniCarswella,niespowodowałobyteż,żeNixonplułbysobie
wbrodę,mówiąc:„[Ja]powinienembyłzrobićtoato,aby
przeforsowaćCarswella”.Chodziwięcoto,czywpewnych
okolicznościachsamNixonmógłbyprzeforsowaćCarswella.Sądzę
więc,żepowyższyzarzutopierasiępoprostunaniefortunnym
wyobrażeniu.
Zamiasttegomożemycałkiemudaniemówićosztywnych
iniesztywnychdesygnatorach.Ponadtomamydlanichprosty,
intuicyjnytest.Możemynaprzykładpowiedzieć,żeliczbaplanet
mogłabybyćodmiennaodtejliczby,którąfaktyczniejest.Naprzykład
