Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
CZASANTYKU
motnościpozłychdoświadczeniachdwóchmałżeństw,byłmizantropemdręczonym
nienawiściądoludzi.Kreowałświatzła,pozbawionybogówipowinnościreligijnych,
terendziałanialudzkichnamiętności.Jegobohaterowiebyliszarpaniuczuciamimają-
cymisweźródłowpsychiceczłowieka,oczymniemógłzapomniećpoetawspółczesny
Hipokratesowi,ojcumedycynyitwórcyteoriicharakterów.Człowiekwyemancypowa-
nyodsiłpozaziemskich,wedługtegouczniasofistów,jestskazanynasamegosiebie,
abrakjednoznacznychwartościkażemuszamotaćsięmiędzydobremizłem,szla-
chetnościąizbrodnią,miłościąinienawiścią,nieznajdującostatecznegorozwiązania.
Ratunekmożeprzyjśćtylkozzewnątrzprzezpojawieniesiębogównadsceną,epifanię.
Efekttenbyłczęstowykorzystywanyprzezdramaturgakuzachwytowipubliczności
imimowątpliwościArystotelesacodopoetyckościtegozabiegu.
Eurypidesbyłjużwstarożytnościpomawianyomizoginię;kobietęwłączał
wświatzłaiciemności,byeksponowaćtajnikiiniepokojejejduszy.Sądtenpóźniejsię
tylkougruntował,anieumniejszałogoto,żestosunekpoetydokobietybyłpodobnie
wrogijakwobecpozostałejczęściroduludzkiego.Paradoksalnie,towłaśniepostacie
niewieścieprzyniosłymunieprzemijającąsławę,aimionaMedeiczyFedryzwiązały
sięznimnierozerwalnie.
Medea
Podobniejakwcześniejsipoeci,Eurypidesczerpałtematyzmitologiiilokalnych
legend,jednaktraktowałichmaterięwsposóbzdecydowaniedowolny.Dostosowywał
jedoswejkoncepcjiteatralnej,takzmieniałfaktyicharakterypostaci,żecałośćosta-
tecznienabierałanowegowalorutreściowego,czasamimiernego,czasamigenialnego.
WdrugimprzypadkusamanasuwasięmodyfikacjaopowieścioMedei,którejdzie-
ciniesąmordowaneprzezmściwychKoryntian,leczwłasnąmatkę,podrzynającąim
gardła.Medeajestnapewnoarcydziełem,przedewszystkimdziękipostacigłównej
bohaterki.Jesttostudiumosobowościkobietymiotanejuczuciami,dlaktórejznika
granicamiędzymiłościąinienawiścią,agniewstajesięwinnynajgorszychludzkich
nieszczęść.CórkakrólaKolchidy,zakochanadoszaleństwawJazonie,pomagamu
zdobyćzłoterunoitowarzyszywucieczce,podczasktórej,byratowaćswegoumiło-
wanego,zabijawokrutnysposóbwłasnegobrata.GdyprzybywajądoKoryntu,świat
sięzałamuje:Jazonporzucakochankę(którazdążyłamuurodzićjużdwójkędzieci),by
poślubićmłodsząGreczynkęzkrólewskiegorodu.Medea,wściekłajaklwica,usuwa
sięulegle,lecztylkopoto,byzapomocąpodarunkówślubnych:zaczarowanejsukni
ipodobniezabójczegowieńca,zgotowaćpanniemłodejśmierćwmęczarniach.Naj-
ważniejszajednakjesttuambicjaMedei,któraniepozwalajejstaćsiępośmiewiskiem
wrogów.Dumaizazdrośćkażąjejzemścićsięnazdradzieckimkochanku,uderzając
wnajczulszemiejsceJazona–dwóchjegosynów.Wtymmomencieniezamierawniej
jednakmacierzyńskieuczucie,leczpojawiasiętragicznerozdarcie,któreznajdujewy-
razwewspaniałymmonologu.Wzruszaondelikatnościąuczućmatczynych,gdyjej
„serceucieka”icałujeręcedzieci,ichustaitwarze,orazprzerażakonsekwencją,bo
„gniewprzeważyłjużzamiary”izaraznastąpito,conieuniknione:zabićmusita,która
zrodziła.Grozaosiągaapogeumidokonujesięmord.Dlaczegomatkaniezostajeuka-
