Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Emancypacjakomediowa
CZASANTYKU
Nieznamydokładniepróbemancypacjikobiet,aoichcharakterzemożemysądzić
zeźródełtakdwuznacznychjakutworyArystofanesa.Wersypoetywpisanewkonwen-
cjękomediitworząfikcjęliteracką,pełnąkpinyzrzeczywistości,ito,coniewyobrażal-
ne,stajesięmożliwe.PraksagorawSejmiekobietdowodzimądrościpłciżeńskiej,wy-
chwalaspokojnytradycjonalizmniewiast,przeciwstawiającimumysłowośćAteńczyków,
którzycałyczasstarająsięwprowadzićcośnowego.Tymczasemkobietyzajmująsię
domem„dawnymobyczajem”,awięc„mężówswychmęczą”,„kochankówmają”,„lu-
biąprzysmaki”,„winkopiją”i„kochaćsięlubią,jakdawniejbywało”8.Tutajsięrodzi
pytanie,czyrzeczywiścieniewiastygreckiebyłytakpokorne,jakmówitradycja,iczy
wzakamarkachgynaikeionuniepłynęłożycierównieintensywnejakwandronie.Py-
tanieotylezasadne,żeArystofanesstarałsięprzedewszystkimkpićzwidzów,ajeżeli
Ateńczykomprzypominałoichżonach,toniebyłotozapewnebezprzyczyny.Obraz
tenuzupełniawpewnymsensiedrugazkomedii,umieszczonawhistorycznymczasie
wojenpeloponeskich.Bojomira(Lizystrata),booniejmowa,nietraktujejakpoprzednia
sztukaożeńskimzamachustanu,aleosytuacji,gdykobietymusząwykazaćsięcnotami
obywatelskimiidoprowadzićdonastaniapokoju.Jaktomogąuczynić?Tylkodziękisile,
którajestpowiązanazichpłcią,czyliseksowi.Gdymężczyznomzabraknieseksu,będą
gotowiuczynićwszystko,byzaspokoićswepożądanie,nawetrezygnującztego,czym
sięnajbardziejszczycą,czylidzielnościżołnierskiej.Lizystrataobwieszcza,żezbawienie
całejHelladyznajdujesięwrękachkobietiogłaszabunterotyczny.Broniąmająbyćpięk-
nesuknie,perfumy,wytwornesandałki,przejrzystekoszulki,wyszukanymakijażiłono
przystrzyżonewgustownytrójkącik.Jużposześciudniachmężczyźnizałamująsię,ne-
gocjująhonorowypokójitaksiękończywojnapeloponeska.Publicznośćklaszcze,bojak
sięokazuje,wtymczasiewstrzemięźliwośćmałżeńskajestjużniedopomyślenia.Ary-
stofaneszmieniatradycyjniepielęgnowanyobrazkobiety-żonyiokazujesię,żewybujały
seksmałżeński,uważanywcześniejzgołazakazirodczy,jestnaturalnyikonieczny.
Dziecichcianeiniechciane
Rodzinaipolisoczekiwałydzieci,amałżeństwomiałonacelutakdobrorodzin-
no-prywatne,jakiogólnopaństwowe.Wypełnianiepierwszegoobowiązkuoznaczało
8Siedząprzygarnkach,jakdawniejbywało,
Nosząnagłowach,jakdawniejbywało,
Mająsweświęto,jakdawniejbywało,
Ciasteczkapieką,jakdawniejbywało,
Mężówswychmęczą,jakdawniejbywało,
Kochankówmają,jakdawniejbywało,
Lubiąprzysmaki,jakdawniejbywało,
Iwinkopiją,jakdawniejbywało,
(…)Kochaćsięlubią,jakdawniejbywało.
Arystofanes,Sejmkobiet,w.492–495,[w:]tegoż,Komedie,t.II,przeł.J.Ławińska-Tysz-
kowska,Warszawa2003.
