Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Formypopełnieniaprzestępstwa
Art.18
współsprawstwa.Wobecbrakunormatywnegouregulowaniatejkwestiiwdoktrynie
wypracowanotrzyzasadniczekoncepcjeteoretycznewspółsprawstwa.Najdalejidące
wymaganiadlaprzyjęciawspółsprawstwastawiateoriaformalno-obiektywna.Zakła-
daona,żedowspółsprawstwaniezbędnejest,opróczporozumieniacodowspólnego
popełnieniaprzestępstwa,wyczerpaniewłasnymzachowaniemprzynajmniejczęści
ustawowychznamionokreślonegotypuprzestępstwa,przyczymwedługczęścizwo-
lennikówtejkoncepcji(tejbardziejrygorystycznej)współdziałającymusiwypełnić
znamięczasownikowedyspozycjinormyprawnokarnej;wedługinnychwystarczywy-
pełnieniejakiegokolwiekznamieniakonstytuującegotyprodzajowyprzestępstwa.Zu-
pełnieinnewymaganiadlaprzyjęciawspółsprawstwastawiająteoriesubiektywne.
Wświetlejednejznichznaczenierozstrzygającematreśćwoliprzestępnejwspółdzia-
łającegopodmiotu.Jeżeliwspółdziałającydziałałzzamiaremsprawczym(cumanimo
auctoris),tomastatuswspółsprawcy,bezwzględunato,czyswoimzachowaniemwy-
czerpałznamionaczynuzabronionego,czynie.Natomiastjeżeliwoląpodmiotubyło
działaniecumanimosocii,awięcwyłączniechęćpomocyinnymosobomprzypopeł-
nieniuprzestępstwa,towtedywstosunkudoosoby,któraniewyczerpałaustawowych
znamionczynuzabronionego,należyprzyjąćpomocnictwo.Wedługinnejzteoriisu-
biektywnychpodstawoweznaczeniemato,wczyiminteresiedziałałdanypodmiot.
Jeżeliwspółdziałającyprzypopełnieniuprzestępstwadziałałwinteresiewłasnym,
odpowiadawcharakterzesprawcy,jeżelidziałałwcudzyminteresie,odpowiadaza
tzw.niesprawczeformypopełnieniaprzestępstwa(tj.zapodżeganiealbopomocni-
ctwo).Obieprzedstawionepowyżejteoriesubiektywnemająpoważnewady.Teoria
subiektywnaodwołującasiędointencjisprawcymawadę,żestwarzadużeryzyko
dokonaniabłędnychustaleń,mianowicieprzyjęciawolisprawczej,gdyjejdefactonie
było,alboteżprzypisaniapomocnictwa,gdywrzeczywistościdanypodmiotmiał
intencjędalejidącą,nieróżniącąsięodtej,którajestcharakterystycznadlawspół-
sprawstwa.Zkoleiteoriasubiektywnanakazującabraniepoduwagę,wczyiminteresie
działałdanysprawca,możeprowadzićdozaskakującychwniosków,żeten,ktowłas-
noręczniezrealizowałwszystkieznamionaczynuzabronionego(np.zabiłczłowieka),
niejestjegosprawcą,gdyżdziałałniewswoiminteresie,alewinteresiekogośinnego,
np.zabijającnazlecenie.Niezadowalająceefektywprzedmiocieustalaniawłaściwego
statusuosobywspółdziałającejprzypopełnieniuprzestępstwa,którazpowoduuzgod-
nionegopodziałurólprzestępnychniewyczerpałaswoimzachowaniemustawowych
znamionprzestępstwa,choćmiaławolęjegopopełnieniaiodniosłakorzyścizprze-
stępstwanarównizjegobezpośrednimiwykonawcami,doprowadziłydowypracowa-
niateoriiobiektywno-subiektywnych(mieszanych).Pozwalająonenaprzyjęciestatu-
suwspółsprawcynietylkowobectego,ktoswoimzachowaniemwyczerpałustawowe
znamionaczynuzabronionego,pomimożeniedziałałwswoiminteresie,lecztakże
wobectego,ktoniewyczerpałżadnegoznamieniaprzestępstwa,jednakmiałwolęjego
popełnienia.Teorią,która-zdaniemjejzwolenników-najlepiejpozwalauchwycić
stanodpowiadającyrzeczywistościiodzwierciedlićgoprzyustalaniuodpowiedniego
ViolettaKonarska-Wrzosek
143