Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pojęcienadzoruijegozakres
się:władzę,zwierzchnictwo,kierownictwo,zarząd,nadzór,kontrolę,
panowanie,decydującywpływ11.
Zpowyższegowynika,żeterminynnadzór”inkontrola”bywają
używanezamiennie,jakosynonimy,bądźichznaczeniasątakbliskie,
żewłaściwieobejmujątensamzakresprzedmiotowy.Wjęzykupotocz-
nymterminnnadzór”możebowiemoznaczaćwujęciuprzedmiotowym
zespółczynności(np.czynnościkontrolne),zaśwujęciupodmiotowym
-urząd,zespółludzisprawującychwładzęnadczymślubdozorujących
kogośalbocośorazwskazywaćcelewykonywanegonadzoru.Formu-
łowanecelepozwalająnawyodrębnieniedwóchznaczeńnadzoru:
opiekiiochronyorazobowiązkuczuwaniaidozoru12.Tylkowjęzyku
polskimterminnnadzór”odnosisięwięczarównodoopiekiiochrony,
jakidoobowiązkuczuwaniaidozoru,cooznacza,iżtermintenmoże
miećobaznaczenia.
nNadzór”inkontrola”wpolskimustawodawstwietojednakróżne
pojęcia,którychgraniceznaczeniowetakżewteoriiprawasąwyraźnie
zaznaczone.
Znaczeniekontrolidladobregofunkcjonowaniapaństwazostało
uzasadnionejużwczasachstarożytnych-przezPlatonawPaństwie
iArystotelesawPolityce.Docenianebyłorównieżprzezniektórych
władców,m.in.przezkrólaperskiegoDariuszaIWielkiego,który-
reorganizującpaństwo-wprowadziłkontrolęjegofunkcjonowania
przezwysłannikówrozsyłanychpokraju.Zasadaprzeprowadzania
systematycznejkontrolipaństwowejspotykanabyławustrojutych
państw,którestałynawyższympoziomiepolitycznymikulturalnym,
m.in.wSparcie,Rzymie,Wenecji,FlorencjiczyGenui.Imperator
Wszechrosji-PiotrWielkijużnaprzełomieXVIIiXVIIIw.,kontro-
lujączreformowanepaństwo,przyjmował,iżdziałaniakontrolne
urzeczywistniająsięjakointegralnyatrybutwładzy,zaśkażdydysponent
władzymusimiećaparatwykonawczydosprawdzania,czyjegodecyzje
sąrzeczywiścieiprawidłoworealizowane.Jużwtymokresiezdawano
sobiezatemsprawęztego,żebezkontroliwykonaniawładzapopew-
nymczasiestajesięfikcją.
WPolscew1562r.nasejmiepiotrkowskimzostałapowzięta
pierwszauchwałaustanawiającaprawodokontroliprzezposłów
ziemskichprzychoduiwydatkowaniasumpaństwowych.Świadczyło
11J.Stanisławski(red.),Wielkisłownikangielsko-polski,Warszawa1979.
12L.Góral,Nadzórbankowy,Warszawa1998,s.12.
20
