Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
danejwspólnoty,dlategomechaniczneibezrefleksyjneprzeszczepianiepew-
nychformustrojowychniemogłobyćwkażdymwypadkuuwieńczonesuk-
cesem10.Nieoznaczało,iżbynienależałokorzystaćzdorobkuustrojowego
innychpaństwiwzorowaćsięnanim(nniosęwięcmateriałyzrząduangiel-
skiegoprzysposobione,apotrzebnedowspaniałejbudowlirząduwolnego,
którymNajjaśniejszejRzeczypospolitejstanyprzedsięwzięłyzatrudniaćsię”),
takżewperspektywiehistorycznej(nhistoryiangielskiejdziejemogąbyćnaj-
lepszymdonaśladowaniaprzykładem”)11.
ParlamentangielskiwujęciuI.Łobarzewskiegobyłinstytucjąskładają-
cąsięztrzechodrębnychpodmiotów,którełącznieposiadałykompetencje
dostanowieniaprawawpaństwie12.Dlategotylkoichwspółdziałanieskut-
kowałozgodnymzprocedurąlegislacyjnąuchwaleniemaktuprawnego
(nŻebyprzyjętywjednejizbieprojektmocprawawziął,trzebaabyodtych
wszystkichtrzechstanówaprobowanyzostał.Przyjąwszynawetobydwieizby
projektdoprawaiugodziwszysięnaniego,możekrólodrzucićgo,atym
samymzniszczyćgo”)13.Konstrukcjatazapewniałaosiągnięcierównowa-
giwładzwpaństwieorazzapobiegałaprzywłaszczeniuprerogatywjednej
zwładzprzezinną,coszczególnieodnosićsięmiałodostosunkównalinii
parlament-król.I.Łobarzewskitłumaczyłtownastępującysposób:
Naródangielskiprzezkilkawiekówdomowąwojnąizagranicznąrozdwojony,aczę-
stouciemiężonyodswychkrólów,takiułożyłrządiprawa,żenaródtenwolnyzna
terazzupełnieswojeprzywileje,akrólnadanesobieprerogatywy.Jeżelikrólchcetar-
gnąćsięnanaród,dwieizbyniedozwalająprzewagi.Jeżelidwieizbychcąmuująć
prerogatyw,królbędącuczestnikiemprawodawstwa,samjesobiestrzeże.Stądnie
maszprzemocy,stądwagajednościirządpewny14.
Podobniewinnychmiejscachcytowanyautorprzedstawiałzasadęrówno-
wagiwładz:n[...]tojestjedynyśrzodek,którenutrzymujenajednejszalimoc
10
n[...]to,coludziestanowiąiułomniwykonywają,trwaćniewzruszenieniemożeipra-
wa,choćnajzbawienniejsze,wwiekachmocswojętracićmuszą.Takstosowniedowiekuusta-
wystwarzaćroztropnapolitykaradzi”
.Ibidem,s.3-4.
11
Ibidem,s.5nlb.,s.137.NatemathistoriiustrojuAngliizob.szerzejrozdziałcytowanej
pracypt.Jakiemikrokamiszedłludangielskidodostąpieniawolnegorządu,s.118-140.
12
nWAngliitrzystanyskładająparlament,czylimocprawodawczą-tojestkról,izba
przedniejszychpanówipospólstwa”
.Ibidem,s.10.Widaćtuwyraźnepodobieństwozpolskim
sejmemzłożonymrównieżztrzechstanówsejmujących,copodkreślałautorwsłowach:nZa-
szczycasięAngliaparlamentemswoimbardzoodzhańbionegoterazparlamentufrancuskiego
różniącymsię,awielcedonaszegosejmupodobnym”
.Ibidem,s.103.Należyzwrócićuwagę,
jaknegatywnieoceniaautorfunkcjonowanieparlamentufrancuskiegowchwilipublikacji
swejpracy(1789r.).ByłytowszakpierwszemiesiącedziałalnościfrancuskichStanówGe-
neralnychniezwoływanychprzezbliskodwawieki(od1614r.).Por.A.Grześkowiak-Krwa-
wicz,Publicystykastanisławowskaomodelurządówmonarchiifrancuskiej,ZakładNarodowy
im.Ossolińskich,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź1990.
13
14
I.Łobarzewski,op.cit.,s.10-11.
Ibidem,s.12-13.
