Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
prawodawcząiegzekwującą.Jednadrugiejszkodzićniemoże,akrólbalans
zachowuje”15;wparlamencieangielskimnjakwnaszym,zachowanajestmoc
prawodawczatylko,leczmocegzekwującajestosobna,ainawetwczasieagi-
tującegosięparlamentuegzekucyjąprawairząduzatrudniącasię”16.
Biorącpoduwagęstatusposłówangielskich,I.Łobarzewskiwskazywałna
funkcjonowaniewAngliikonstrukcjimandatuzczasemokreślanejjakowol-
na.Pomimosłusznychobserwacjiodnośniedozadańzasiadającychwpar-
lamencieposłów(nbyćposłemodluduobranym,jesttobyćrazemstróżem
istwórcąpraw”)17iichstanowiskaorazpozycjiwspołeczeństwie,autorco
ruszocierasiętutajopatosiprzerysowania18.Jegopoglądywtymzakresie
możnatłumaczyćjednakpodziwemdlakulturypolitycznejangielskiegopar-
lamentu.
Wramachanalizyzasadyrównowagiwładzwustrojuangielskimpoja-
wićsięmogłopytanie,czynienaruszałajejinstytucjadziedzicznościtronu,
skoroinnymsposobempowołaniamonarchynatronjest-istniejącawtym
czasiewPolsce-elekcja.Autorodpowiadałnanienegatywnie(ndziedzictwo
królowinadaneniejestszkodliweprawomwolności”19).Twierdziłbowiem,
żeskoroprawomaprymatnadwładzą20,stanowitoskutecznyśrodekzapo-
biegawczyprzeciwkoabsolutumdominium.Jednakśrodekniejedyny.Autor
stawiałbowiemretorycznepytanie,nawiązująctutajdoewentualnejobawy
panującego-zgodnieziusresistendi-przedstrąceniemgoztronuprzez
naródczyteżnawetosądzeniemiskazaniemnaśmierć21.
15
16
17
Ibidem,s.23.
Ibidem,s.103.
Ibidem,s.116.
18
Np.n[...]obraniposłowieangielscygdywidzą,żeżadnedlanichniewypływajązfunk-
cyiawantaże,niejużswoiminteresem,alecałegoluduuszczęśliwieniemzatrudniająsię.[...]
Ajakochoryzdajesięzupełnienadoktora,klientnapatrona,takiludoddajeufnośćtym,
którzyztalentówznani,posiadająorazznajomośćobrotówpolitycznych.[...]Widokposłów
angielskich[...]dajepoznaćkażdemu,żewnichtchnąćniemożeprywatalubzemsta,aleduch
prawdy,szczerościisumiennejwdzięcznościdlawspółziomkówswoich,żewnichpołożyły
niezawodnąufność”
.Ibidem,s.23,105-106;117.Zob.takżeA.Grześkowiak-Krwawicz,Re-
ginalibertas.WolnośćwpolskiejmyślipolitycznejXVIIIwieku,słowo/obrazterytoria,Gdańsk
2006,s.121.
19
I.Łobarzewski,op.cit.,s.97.
20
n[...]prawanigdyniedopuszczają,abykrólmógłsięuczynićsamowładnymlubktóren
zmożniejszychobywatelistaćsięuzurpatorem”
.Ibidem,s.98.WPolscezasadęzwierzchności
prawanadwładząpaństwowąokreślanoodwiekówzasadąinPolonialexestrex.
21
nPozwólmynaczas,żebysięchciał[król]uczynićuzurpatorem,despotyzmjegotrwać
niemożejaknarokjeden,ponieważcoroknaródczyliparlamentpodpisujelistęekspensy
takdlawojska,jakoistanucywilnego.Cóżbymuprzyszłozużyciagwałtownegotejmocyna
takkrótkiczas?Czyżbynaród,znającswojeprerogatywy,nieumiałużyćlekarstwawhistorii
swojejnakrólówużywanego?”
.Ibidem,s.41.AutornawiązujetutajdościęciaKarolaIStuarta
(1600-1649)wnastępstwiewyrokuwydanegoprzezkomisjęwyłonionąprzezparlament.
