Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
Cosięzaśtyczyniezależnościsądownictwaangielskiegoorazniezawisłości
sędziowskiej,I.Łobarzewskiwskazywałzwłaszczanato,iżfunkcjąsędziego
jestsprawowaniewymiarusprawiedliwościzgodniezobowiązującympra-
wemitoonwłaśniereprezentujemajestatpaństwawobecobywatela26.
Szczególnemiejscepośródmateriikonstytucyjnychanalizowanychprzez
I.Łobarzewskiegozajmowałaproblematykaprawiwolnościczłowiekaioby-
watela.Naczołowysuwałasiętutajkwestiarównościwobecprawa,skutkująca
zwłaszczatym,iżposiadanapozycjaspołecznaniechroniłaprzedodpowie-
dzialnościązapopełnioneprzestępstwo27.Nietykalnośćosobistągwaranto-
wałmiędzyinnymizamieszczonywWielkiejKarcieWolnościprzywilejha-
beascorpus28.Jednocześniepodczaspostępowaniasądowegoniestosowano
jużwAnglii-taksamojakwPolsce-torturorazniewymierzanokwalifiko-
wanejkaryśmierci,cozabezpieczałoprawaobywatelskiewramachprocesu
karnegoorazchroniłoprzednadużyciamizestronywładzy29.Jakozasadniczy
celstosowaniakaryśmierciautorwskazywałzatembezpieczeństwowspól-
noty,któremiałozostaćzapewnionemiędzyinnymiwskutekwykluczenia
zniejjednosteknaruszającychprawo.Prawo,któregozobowiązanyjestprze-
strzegaćobywatel,niebyło-jakwiadomo-narzuconespołeczeństwu,lecz
weszłowżyciewskuteksuwerennejdecyzjitrójelementowegoparlamentu.
Tymsamymzapewnienieprzestrzeganiaprawagwarantowaćmiałoobywate-
lompoczuciebezpieczeństwaorazrealizacjępodstawowejdlakażdegoczło-
wiekawartości-wolności:nPrzytakiejprawpotędze,spokojnośćwkażdym
rodzisięobywatelu.Wolnośćjestjegohasłemitwierdzą,bojestprzekonany,
żeniktmubezkarnieszkodzićniemożenamajątkuiżyciu”30.
26
nWidziećustawicznieprzedoczymaswemisędziegomieczemwładającegoażdośmier-
ci,mniemaAnglikbyćupodleniemjestestwaswego,twierdząc,żenależyobawiaćsięspra-
wiedliwości,aniesędziego”
.Ibidem,s.174.
27
n[...]wspomnętylkojeden[przykład],abyzniegomożnapoznać,jakścisłejestzacho-
wywanieprawwAnglii,namocyktórychrówniewszyscysąkarani.MylordFerrarszabiwszy
sługęswego,publiczniezostałobwieszony;majątekiprzyjacieleobronićgoniezdołali”
.Ibi-
dem,s.177.AutorowichodziłoogłośnyproceslordaFerrersa,któryzostałskazanynaśmierć
zazabójstwoipowieszonyw1760r.
28
ZapanowaniaJanabezZiemidoszłodoskutkuprawo,nabyżadenzluduniemógłbyć
poszukiwany[mowaoegzekucji]bądźnaosobielubmajątku,chybaprzezsądswychrównych.
Takowekardynalneprawazasłaniająceodprzemocywszystkich,zawstąpieniemkażdegokró-
lanatronpotwierdzonezostają”
.Ibidem,s.124.
29
nIlejeszczeceniąAnglicyjestestwoswojemożnapoznaćztego,żenieużywająctortur
imąk,gdziejestwypróbowanykryminał,samątylkoprostąśmierciąkarząwinowajcę.Atodla
tejmaksymy,żemieszającegoporządekwspołeczeństwaludzkiegoprawamizabeśpieczony,
należyogołocićzżyciadladobrategowspołeczeństwa,leczgdyprawozabeśpieczyło,równie
habeascorpus;jużsądniemamocymęczyćsięnadciałemiczęścionegooddzielać”
.Ibidem,
s.174-175.WRzeczypospolitejtorturywpostępowaniudowodowymzniesionezostałyna
mocyustawysejmowejz1776r.
30
Ibidem,s.178.
