Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
PośródgwarancjiprawiwolnościobywatelskichI.Łobarzewskiwskazy-
wałszczególnienarolęwolnościsłowaidruku(npierwszymuszczęśliwienia
swegofundamentemznałnaródangielskiwolnośćmyśleniaipisaniaiubez-
pieczyłjąprzetoprawem”)31orazmechanizmypozwalającenakontrolęwła-
dzyzestronyspołeczeństwa(nmoże[naródangielski]wolnieegzaminować
rządswójipostępkirządzącychwewszystkichdepartamentach,chwałąlub
naganąoneceniąc”32).Skutkiemnaruszaniaprawaprzezorganywładzypub-
licznejmogłobyćnawet-zgodniezzasadąiusresistendi-wypowiedzenie
posłuszeństwaprzezobywateliizawiązaniekonfederacji,któraopierałasięna
nzwyczajułączeniasięjednychobywatelizdrugiemiwsprawachtyczących
siędobranarodu”33.ZdaniemI.Łobarzewskiegotowłaśnienkonfederacyja
dałajestestwotejsławnejangielskiejkonstytucyinazwanej(lagrandeCharte)
jakofundamentwolności”34.MagnaChartapełniłazatemwedługautorarolę
ustawyzasadniczejwpaństwieszczególniezuwaginazamieszczonywniej
katalogwolnościobywatelskich.
III
Dokonanypowyżejprzeglądmateriikonstytucyjnychanalizowanychprzez
I.Łobarzewskiegodajepodstawędowskazaniazasadniczych,wedługtego
autora,składnikówmaterialnejkonstytucjiangielskiej.Autortrafniekonsta-
tuje,żekonstytucjaangielskaskładałasięzdwojakiegorodzajuźródeł-pi-
sanychiniepisanych-byłazatemprzykłademkonstytucji(posługującsię
terminologiąwspółczesną)wznaczeniumaterialnym35.Władzasuwerenna
spoczywającawrękachtrójelementowegoparlamentustanowiłaemanację
narodupolitycznego.Władzapaństwowautrzymywanabyławrównowa-
dzedziękimechanizmomuniemożliwiającymuzyskanieprzewagijednego
zsegmentówwładzynadinnymi.Szczególnarolaprzypadaławangielskim
systemierządówwładzysądowniczejgwarantującejprawaiwolnościoby-
31
Ibidem,s.202.Zob.takżeA.Grześkowiak-Krwawicz,Reginalibertas...,op.cit.,s.148.
Wpowyższejpozycjidogłębnaanalizapojęciawolnościwpolskiejliteraturzepolitycznejtego
okresu.
32
33
34
I.Łobarzewski,op.cit.,s.203.
Ibidem,s.214.
Ibidem,s.215.
35
nDwojakiesąprawaangielskiewolnośćwspołecznościprzynoszące.Jednenazywają
sięprawaniepisaneitepoczątekswójmająwstarożytności,azwyczajpowszechnyprzyjąłje
zaprawo.[...]Drugienazywająsięprawanapisane,ateskładająsięzaktówróżnychparlamen-
towychodpoczątkupanowaniaEdwardaIII,którejaksąwistocieswojejjasnonapisane,tak
odwszystkichsązrozumiane”
.Ibidem,s.166-167.
