Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieangielskichprzyjaciółujrzałUwyłaniającesięznapółotwartegopudłafortepianu
przeklętewidziadła”.Oswejkapryśnejwyobraźnipotrafiłmówićzwłaściwąmudobro-
dusznąironią,alejednocześniewiedział,żedziękiniejmógłopuścićswojecodzienne
Ututaj”,chociażznaturybyłprzecieżziemski,wczepionywżycie,iprzenieśćsięUtam”,
wwymyślonąamożeobjawionąabstrakcyjnąstrukturędźwiękową,którawostatecznym
rozrachunku,paradoksalnie,czylijakzwyklewżyciu,okazałasiębardziejtrwała,bardziej
ziemskaaniżeliskazananaprzeminięciecodziennakrzątanina.
ZlistówChopinawynikarównież,żestarałsiędociecsamejistotytalentuartysty,alenie
przyczynjegozaistnieniaczyobjawienia,lecztajemniczejzależnościmiędzytonemżycia
twórcyarodzajemjegouzdolnień.Dociekaniatezwiązanebyłyzprzenikliwąobserwacją
dwojgaswychniezwykłychprzyjaciół:GeorgeSand,którejpowieścizawdzięczaływiele,
jeśliniewszystko,jejbezładnemustylowiżycia,wypełnionego-jakpisał-ciągłymUszo-
łomieniemsię”,paroksyzmem,gorączką,iEugeniuszaDelacroix,któregowrażliwośćzo-
stałaukształtowanaprzezwewnętrznąrównowagę,spokójzrodzonyzumiejętnościciesze-
niasięsamymfaktemistnieniarzeczy.Wpierwszymprzypadkuchodziłoobezustanne
rozpraszanieswegoUja”,wdrugimojegostałąkoncentrację.DlaChopinaniebyłytodwie
odmiennepostawymoralne.Chopinpoprostuodkryłdwaodmiennetypytalentu.George
Sandkorzystałazeswejniestabilnościduchowej,EugeniuszDelacroixnatomiast-zgłę-
bokiegospokojuducha,nawetwówczas,kiedydotykałtragicznychstronżycia.
CotedyzdominowałożycieChopinadotegostopnia,żewkońcuukształtowałorów-
nieżjegotalent?Jakwyglądałjegokodegzystencjalny,abyprzywołaćtuterminMilana
Kundery?Wjakichwięcsłowachobjawiłysięgłównetematyjegożywota?
Zlistówwynika,żerozmyślającowłasnejdoli,Chopinczęstoużywałtakichsłów,jak
sieroctwo,tęsknota,zgryzota,biedaiżal.Toteżtonjegożyciaokreślanajlepiejłaciń-
skiesłowoaerumna.Znaczyonotyle,cotroski,utrapienia,udręczenia.Byłotozaklęte
słowonaszychromantyków.Określałobardzotrafniecharakteregzystencjipolskiegoar-
tystywpierwszejpołowieXIXwieku.UAerumna-pisałZygmuntKrasińskidoJuliusza
Słowackiego12kwietnia1843roku-topysznesłowołacińskie,użyteprzezcezara,
kiedychcącocalićwspólnikówKatylinywystawiłsenatorombezlitośnymRzymu,żezo-
stanieprzyżyciupełnymtrosk[jest]gorsząkarąniżśmierć”.3-4lipcategoroku
Słowackiodpowiedziałmu,żetanutajestmudobrzeznana,żetosłowo,Uwydartezust
cezara”,dźwięczyjakechotrumien,bosięrymuje:aerumna-trumna.Kiedytrzylata
późniejpowtórzyłtęmyślwRaptularzu,dodał,żeżyciepełneUrzeczyboleśnych”żyją-
cąjeszczenaświecieduszęzatrzaskujewtrumnie.Takromantykprzekształcałsięwupio-
ra.ZwierszaCyprianaNorwidaAerumnarumplenus(1850)wynika,żezamknięcieży-
ciawkręguzgryzotkończysięzregułyodczłowieczeniemduszy,awkażdymraziewpędza
człowiekawkompleksokaleczeniainiedosytu.ToaerumnazwaliłyChopinawStuttgar-
cienadnorozpaczy.
Jakbyniepatrzećnajegostatus,Chopindzieliłjednakloszpolskimiemigrantamiini-
gdyotymniezapomniał.WspólnieznimiprzeżywałUstan-jakpisałMaurycyMoch-
21MYśLICHOPINA
