Kościół wobec totalitaryzmów (1917-1989). Światowy katolicyzm i doświadczenia Polaków

Paweł Skibiński

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-66340-83-1

DOI:

Wydawnictwo:

Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

593

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Skibiński, Paweł. Kościół wobec totalitaryzmów (1917-1989). Światowy katolicyzm i doświadczenia Polaków. Red. . : Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, 2022, 593 s. ISBN 978-83-66340-83-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Skibiński, P.

T1 Kościół wobec totalitaryzmów (1917-1989). Światowy katolicyzm i doświadczenia Polaków

PB Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego

YR 2022

SN 978-83-66340-83-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 263974, author = "Skibiński, Paweł", editor = "", title = "Kościół wobec totalitaryzmów (1917-1989). Światowy katolicyzm i doświadczenia Polaków", publisher = "Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego", year = "2022", address = "", isbn = "978-83-66340-83-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Skibiński, Paweł

ED -

TI - Kościół wobec totalitaryzmów (1917-1989). Światowy katolicyzm i doświadczenia Polaków

PB - Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego

CY -

PY - 2022

SN - 978-83-66340-83-1

ER -

Netografia (standard APA):

Skibiński, Paweł. Kościół wobec totalitaryzmów (1917-1989). Światowy katolicyzm i doświadczenia Polaków [baza danych online] : Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego, 2022 [dostęp: 07 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/kosciol-wobec-totalitaryzmow-1917-1989-swiatowy-katolicyzm-i-pawel-skibinski-263974.

Totalitaryzm był bez wątpienia hańbą XX wieku, nie tylko w wymiarze europejskim, lecz także globalnym. Waga problemu nakazuje jednak nie poprzestawać na tym prostym stwierdzeniu, ale szukać odpowiedzi na pytanie, dlaczego doświadczenie totalitaryz...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-66340-83-1

DOI:

Wydawnictwo:

Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

593

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp. Katolicyzm a pokusa totalitarna. Próba diagnozy9
Totalitaryzm jako jeden z najistotniejszych problemów dziejów XX wieku11
Totalitaryzm jako quasi-religia. Rywalizacja czy pokrewieństwo?14
Totalitaryzm jako rewolucyjny resentyment17
Specyfika polskiego doświadczenia i jego znaczenie18
Najważniejsze kwestie historiografii19
Totalitaryzm, czyli… o ograniczeniach naszych rozważań21
Rozdział 1. Zbudzone demony. Katolicyzm a rewolucja bolszewicka i komunizm30
Stosunek ruchu komunistycznego do religii i chrześcijaństwa przed 1917 rokiem30
Stosunek Kościoła katolickiego do komunizmu przed 1917 rokiem33
Polityka władz sowieckich i przywódców ruchu komunistycznego wobec religii i Kościołów, zwłaszcza Cerkwi prawosławnej35
Sytuacja Kościoła katolickiego w ZSRS40
Prześladowania Kościoła katolickiego w innych państwach komunistycznych43
Stosunek Kościoła katolickiego do komunizmu w okresie międzywojennym46
Pokusa sojuszu katolików z komunizmem – przykład lewicy katolickiej we Francji i Hiszpanii49
Podsumowanie53
Rozdział 2. Faszyzm włoski a Kościół i katolicyzm62
Pojawienie się faszyzmu we Włoszech – socjalistyczne korzenie Mussoliniego62
Kwestia traktatów laterańskich65
Późniejsze stosunki między Kościołem katolickim a faszyzmem69
Faszyzm jako quasi-religia polityczna73
Kwestia korporacjonizmu74
Portugalia i salazaryzm76
Austria i jej system korporacyjny77
Hiszpania frankistowska79
Podsumowanie81
Rozdział 3. Katolicyzm a nazizm87
Zasady teoretyczne nazizmu a katolicyzm87
Postawa religijna Adolfa Hitlera90
Sytuacja katolicyzmu w Niemczech na początku lat trzydziestych XX wieku91
Opinia Kościoła na temat nazistowskiego ruchu politycznego przed 1933 rokiem94
Reakcja Kościoła na dojście Hitlera do władzy i kwestia konkordatu95
Postawa niemieckiego episkopatu i środowiska niemieckich intelektualistów katolickich wobec nazizmu99
Skala antykatolickich represji w nazistowskich Niemczech i encyklika Piusa XI o Kościele w Rzeszy Niemieckiej z 17 marca 1937 roku103
Kwestia hiszpańska – sojusz katolików z Hitlerem105
Anschluss Austrii109
Czy antysemityzm katolicki stanowił inspirację dla nazizmu?111
Podsumowanie113
Rozdział 4. Kościół i katolicy w Polsce międzywojennej wobec totalitaryzmu123
Kościół w Polsce międzywojennej123
Postawa Kościoła i katolików w Polsce wobec komunizmu125
Stosunek polskich środowisk katolickich do nazizmu128
Episkopat Polski wobec komunizmu i nazizmu130
Prymas Polski kard. August Hlond na temat totalitaryzmu134
Inni polscy hierarchowie wobec nazizmu – abp Józef Teodorowicz i abp Adam Stefan Sapieha142
Podsumowanie144
Rozdział 5. W obliczu erupcji agresji. Kościół katolicki w Polsce podczas II wojny światowej na tle innych państw151
Stosunek Kościoła katolickiego do rozpoczynającej się wojny światowej151
Kościół jako ofiara prześladowań nazistowskich w Polsce 1939–1945153
Wojenne represje sowieckie wobec Kościoła rzymskokatolickiego164
Sytuacja obrządków ormiańskiego i greckiego pod okupacjami sowiecką i niemiecką168
Prześladowania katolików w nazistowskich Niemczech podczas II wojny światowej169
Prześladowania katolików w innych krajach okupowanych174
Sytuacja Żydów katolików w krajach okupowanych przez Niemców180
Papież a antynazistowski ruch oporu w Niemczech – tzw. jezuickie spiski181
Sytuacja papiestwa po kapitulacji Włoch – niemiecka okupacja Rzymu181
Kościół a Holokaust182
Przypadki współpracy katolików z nazistami196
Podsumowanie205
Rozdział 6. W imperium szatana. Kościół katolicki wobec komunizmu od 1945 do 1956 roku222
Skutki II wojny światowej dla Kościoła katolickiego222
Sytuacja Kościoła katolickiego na terenie ZSRS223
Cerkiew greckokatolicka w Czechosłowacji, Rumunii, Polsce i pozostałych europejskich krajach komunistycznych231
Prześladowania Kościoła rzymskokatolickiego na Węgrzech235
Represje wobec Kościoła katolickiego w Czechosłowacji241
Kościół katolicki w komunistycznej Jugosławii (Słowenia, Chorwacja oraz Bośnia i Hercegowina)246
Prześladowania Kościoła w Albanii, Rumunii i innych krajach bałkańskich250
Sytuacja Kościoła katolickiego w Polsce. Początek działalności prymasa Stefana Wyszyńskiego256
Kościół katolicki w komunistycznych krajach Azji: w Chinach i Korei Północnej264
Pius XII a komunizm268
Podsumowanie271
Rozdział 7. Pokusa paktu z diabłem. Kościół katolicki a komunizm w latach 1956–1980283
Nauczanie Kościoła – ciągłość czy zmiana?284
Sobór Watykański II i komunizm286
Postawa Pawła VI wobec komunizmu294
Ostpolitik – modus non moriendi296
Kontekst dekolonizacyjny i rozprzestrzenianie się komunizmu319
Sytuacja Kościoła katolickiego w Indochinach322
Kościół a reżimy komunistyczne w Afryce Subsaharyjskiej326
Podsumowanie330
Rozdział 8. Ci, którzy nie oparli się pokusie… Współpraca katolików z komunistami w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych339
Otwarcie katolicyzmu na intelektualną penetrację przez marksizm339
Teologia wyzwolenia i jej skutki w Ameryce Łacińskiej344
Zinstytucjonalizowane formy inspiracji marksistowskiej w Kościele351
Polityka chrześcijańskiej demokracji – kompromis historyczny353
Kryzys wyspecjalizowanych organizacji robotniczych Akcji Katolickiej356
Podsumowanie360
Rozdział 9. „Ku obronie narodu polskiego”. Zmagania z komunizmem w Kościele w Polsce (1956–1978)366
Polska – przypadek specjalny366
Antykościelna polityka Władysława Gomułki368
Polscy katolicy współpracujący z komunistami370
Spór wokół Milenium Chrztu Polski372
Sytuacja Kościoła w dekadzie lat siedemdziesiątych XX wieku375
Miejsce Polski w Ostpolitik Watykanu377
Z takiego Kościoła wywodził się nowy papież…379
Podsumowanie382
Rozdział 10. Egzorcyzm dla świata. Wybór św. Jana Pawła II387
Wybór Karola Wojtyły387
Po wyborze papieża Polaka. Co dalej z polityką wschodnią Watykanu?388
Teologiczna krytyka systemu390
Polityka praw człowieka i wolności religijnej393
Praktyczna krytyka komunizmu395
Krytyka komunistycznego imperializmu397
Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski – czerwiec 1979 roku401
Zamach na Jana Pawła II408
Wyzwanie intelektualne411
Wyzwanie duchowe – Fatima. Nawrócenie Rosji414
Podsumowanie416
Rozdział 11. Demony ustępują z Polski. „Solidarność” i wpływ Jana Pawła II423
Powstanie „Solidarności” w Polsce423
Papież a „Solidarność”424
Prymas Wyszyński a „Solidarność”426
„Solidarność” a Kościół428
Kościół w Polsce w latach osiemdziesiątych431
Druga pielgrzymka Ojca Świętego do Polski434
Komuniści kontratakują. Zabójstwo ks. Popiełuszki437
Trzecia pielgrzymka do Polski438
Kościół i porozumienie z komunistami444
Demontaż antychrześcijańskiego systemu445
Podsumowanie447
Rozdział 12. Skutki egzorcyzmu. Globalny wpływ Ojca Świętego457
Czechosłowacja. W partnerstwie z Ojcem Świętym457
Węgry. Brak odpowiednich partnerów464
Litwa. Z papieskiej inspiracji467
Cios w serce ateistycznego giganta. Ukraina i Kościół unicki475
Ostatnie zdanie. Nawiązanie stosunków Stolicy Apostolskiej z ZSRS479
Ameryka Łacińska. Teologia wyzwolenia i wewnątrzkościelni sympatycy marksizmu482
Afryka i Azja491
Pontyfikat Jana Pawła II – próba bilansu494
Podsumowanie499
Zakończenie. Szczepionka na totalitaryzm? Próba bilansu510
Niezamknięty problem, zamknięta epoka510
Wyzwanie dla chrześcijaństwa512
Odmienna wizja człowieka i społeczeństwa515
Pokusa współpracy z „czerwonym” diabłem517
Determinizm historyczny zamiast wiary w opatrzność520
Współpraca katolików z nazizmem521
Mit „papieża Hitlera”524
Przypadek Polski528
Co z tego wynika?532
Bibliografia539
Nakładem Instytutu Pileckiego ukazały się dotychczas następujące monografie naukowe:592
–593